Film ve Video Yapımı Dersi 1. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sinopsis ve tretman arasındaki fark nedir?

Sinopsis, bir ön bilgi niteliğinde olan tanıtım
aracı şeklinde ana fikri çok kısa bir şekilde aktarırken
tretman, filmin dramatik yapısının kurulduğu 15-45 sayfa
arası uzunlukta filme konu olan kişi ve olayları daha
detaylı aktaran bir anlatımdır. Tretmanda kullanılan
cümleler filmde aktarılmak istenilen görsele uygun bir
şekilde yazılır.

Senaryoyu tanımlayınız.

Senaryo, belli bir teknik ve yeteneğe dayanan,
sinema sanatı kurallarını ve çağın tekniğini dikkate alan,
ilk satırından son satırına kadar sinema ve televizyona
uygun olarak hazırlanan metindir.

Çekim senaryosunu yazarın hazırladığı senaryodan
ayıran özellikler nelerdir?

Çekim senaryosu, senaryo yazarı ile yönetmenin
birlikte veya yönetmenin tek başına hazırladığı, metnin
filme dönüşmesinde çekilmesine temel olacak tüm
bilgileri içeren bir senaryo türüdür. Çekim senaryosu, film
yapım tekniğine göre düzenlendiğinden metin sekans,
sahne ve çekimlere bölünür. Çekim senaryosu, çekilecek
olan her görüntü için görüntünün içeriklerini, oyuncu
hareketlerini, konuşmaları ve sesleri, kamera hareketlerini
ve çekim ölçeklerini detaylı bir şekilde sunarak yönetmeni
ilgilendiren tüm bilgileri ve çekimde görevli olanların tüm
görevlerini kapsamaktadır. Bu bağlamda çekim
senaryosunda, yazarın hazırladığı senaryoya ek olarak
aşağıdaki bilgiler yer almaktadır:
• Çekim ölçekleri
• Çekim açıları
• Oyuncu hareketleri
• Kamera ve optik hareketler
• Görsel bağlantılar ve sahne geçişleri
• Kullanılan objektifler ve filtreler.

Resimli çekim senaryosu (storyboard) ne için
hazırlanır?

Çekim senaryosunun detaylı anlatımına ek olarak
bu çekimlerin gerçekleştirilmeden önce de
görselleştirilerek yönetmen ve çekim ekibi çalışanlarının
istenilen görüntüleri, yönetmenin aklındakilerin
resmedilerek işlerini rahatlatmaları için kullanılmaktadır.

Senaryo aşamalarının tamamlanmasının ardından
gerçekleştirilen aşamalar nelerdir?

Senaryonun tamamlanmasının ardından aşağıdaki
aşamaların çekime kadar tamamlanmaları gerekmektedir
ve genellikle yönetmen ile yapımcının beraber yaptığı
hazırlıklar olmaktadır:
• Yönetmen, görüntü yönetmeni, sanat yönetmeni
ve yönetmen yardımcıları teknik hazırlıklara
başlar.
• Belirlenmiş rollerin oyuncuları ile genel okuma
provaları ve oyuncuların yönetmen tarafından
bilgilendirilmesi.
• Günlük çalışma planının ve çekim planının
hazırlanması.
• Sahne, mekân ve oyuncu listelerinin
hazırlanması.
• Çekim takviminin hazırlanması.
• Olası aksaklıklara hazırlıklı olabilmek için
alternatif programların ve çekim planlarının
yapılması.
Çekim programının ve çekim planının hazırlanması
esnasında kullanılan en basit mantık, aynı mekândaki tüm
sahne ve çekimler ile aynı kamera konumlarına ait
çekimleri peş peşe çekerek zaman ve efordan tasarruf
etmektir.

Günlük dökümde yer alan bilgiler nelerdir?

• Günlük dökümde aşağıdaki bilgilere yer
  verilmektedir:
  • Filmin adı
  • Günlük dökümün ait olduğu çalışma gününün
  tarihi
  • Kaçıncı çalışma gününe ait olduğu
  • Çalışmanın hangi saatler arasında yapılacağı
  • Çekimin hangi dekor içinde geçeceği
  • Çekilecek sahnelerin, çekimlerin sayısı
  • Oyuncularla ilgili bilgiler (oyuncu adı, rolü,
  kostüm ve kıyafeti, hazır olması gerektiği saat)
  • Sahne donatımı (hazır bulundurulması gereken
  tüm sahne donatımının listesi)
  • Teknik açıklamalar.

Çalışma tablosunda çoğunlukla yer alan bilgiler
nelerdir?

Çalışma tablosunda genellikle aşağıdaki bilgilere
yer verilmektedir:
• Filmin adı, yönetmeni, tarih (filmin çekilmesine
başlandığı günden bitimine kadarki bütün günler
çizelge halinde yer alır. Çalışılmayan günler,
çekim günlerinden dikey sütunlar boyunca eğik
çizgilerle ayrılır).
• Çekimin niteliği (nerede, hangi saatte, hangi
düzlüklte çalışılacağı)
• Çekim (dekorların sırası, her dekor içinde geçen
sahneler, her dekordaki çekimde yer alan çekim
sayısı, her çekim gününün tahmin edilen çekim
süresi)
• Oyuncular (başrol oyuncuları, ikinci derecedeki
oyuncular, figüranların hangi gün çalışacakları)
• Önemli sahne donatımları
• Teknik açıklamalar.

Televizyon programlarının yapım öncesi aşamaları
bakımından yönetmen ve yapımcının rolleri ne şekilde
sinema yapımlarındaki rollerinden farklılaşmaktadır?

Hem sinema hem de televizyon yapımları ekip
çalışmasıyla yapılsa da sinemada filmin yaratıcısı, sahibi
ve sanatçısı yönetmendir ve yapımcı, bu sanatın icra
edilmesine yardımcı olur. Televizyon yapımlarında ise
yönetmenin görevi yapımcının programdaki hedeflerini ve
amaçlarını gerçekleştirmek için çalışan bir zanaatçı
olmaktır. Sinemada ise yapımcı, yönetmenin aklında
görselleştirdiği filmi gerçeğe aktarabilmek için
çalışmaktadır.

Televizyon programı ile sonuçlanacak fikirlerin
programa çevrilebilmesi için cevaplanması gereken
sorular nelerdir?

Bir fikrin program haline dönüşmesi için ön
araştırma esnasında aşağıdaki soruların cevaplanması
gerekmektedir:
• Bunlar nasıl gösterilebilir?
• Konu ilgi çekici midir, niçin?
• Konu bir program süresini dolduracak biçimde
işlenebilir mi?
• Çeşitli teknik ve yapım imkânları göz önüne
alınırsa, doyurucu bir televizyon programı
biçimine dönüştürülebilecek midir?
• Biçim olarak hangi yöntemle sunulmaya
uygundur?
• Programın süresi tahminen ne olacaktır?
• Seçilen konunun bir televizyon programına
dönüştürülüp yayınlanması ile ulaşılmak istenen
amaç nedir?
• Bir televizyon programı olarak işlendiğinde, hangi
tip izleyiciye -hedef kitleye- hitap edecektir?
• Hedef kitlenin izleme alışkanlıkları, beğenileri
nelerdir?

Bir televizyon programının yapım öncesi
aşamalarından ön araştırma yapıldıktan sonra programın
çekilmesinin önerilmesi için kullanılan program öneri
formunda yer alan bilgiler nelerdir?

Program öneri formunda yer alan bilgiler şu
şekildedir:
• Programın adı: Kısa, akılda kalan, programın
içeriğine uygun olmalıdır. Programın adı
duyulduğunda hedef kitle, kendisine
seslenildiğini anlamalıdır.
• Programın türü: Eğlence, yarışma, belgesel,
haber vs.
• Programın konusu: Programın hangi konuda
olduğu kısaca belirtilmelidir.
• Programın gerekçesi: Gerekçe programı neden
yapıyorum sorusuna cevap verecektir. Program
yapma fikrinin olgunlaşmasını ve yapımcının
hangi bakış açısıyla anlatımı belirlemesine
yardımcı olacaktır.
• Programın amacı: Neden böyle bir program
yapılmak istendiği açıklanmalıdır. Konuyla
birlikte oluşur. Kimiz kez amaç saptanır ve konu
bu amaç çerçevesinde geliştirilebilir.
• Hedef kitle: Programda toplumun hangi kesimine
(cinsiyet, yaş, eğitim, yerleşim, çalışma durumu
vs.) seslenilmek istendiği belirtilir.
• Yayın dönemi: Hangi dönemde (ilkbahar, yaz,
sonbahar, kış) yayınlanmasının uygun olduğu
yazılmalıdır. Genellikle bir yayın dönemi 13
haftadır.
• Yayın saati: Günün hangi saatinde yayınlanması
gerektiği dikkate alınır.
• Yayın süresi: Programın bir bölümünün süresinin
ne kadar olacağı belirtilir. Program süreleri
dakika olarak ifade edilir: 30 dk. (30 dakika),
90dk (90 dakika).
• Yayın periyodu: Günlük, haftalık, aylık vs.
• Programın formatı ve sunuş biçimi: Programın iç
akışının hangi ana unsurlardan yararlanılarak,
hangi sırada ve hangi ortamda (izleyici, konuklu,
stüdyo, dış mekân vs.) gerçekleştirileceği
belirtilmelidir. Ayrıca programın biçimsel yapısı
genel hatlarıyla açıklanır.
• Yapım özellikleri: Teknik gereçler ve donanım
bilgileri, film ya da kaset bilgileri, sanatsal
gereksinimler, varsa telif hakkı ya da resmi izin
gerektiren ayrıntılar, yararlanılacak ya da
görüşüne başvurulacak kişiler, varsa verilecek
ödül ve sponsor olabilecek kuruluşlarla ilgili
bilgiler bu bölümde yer alır.
• Konu dökümü: Program birden fazlaysa, her
programda ele alınacak konular açıklanır.
• Tahmini bütçe: Harcama kalemleri belirtilerek,
yaklaşık olarak maliyetin hesaplanması gerekir.

Bir film yapımında olmazsa olmaz ekipler ve ilgili
kişileri kimlerdir?

Bir film yapımında yer alan kritik kişiler
aşağıdaki gibidir:
• Yönetim ekibi: Yönetmen, yapımcı, uygulayıcı
yapımcı, yönetmen yardımcıları, devamlılık
asistanı, yapım amiri.
• Kamera ekibi: Görüntü yönetmeni, kamera
operatörü, kamera yardımcıları, ışık şefi, grip
ekibi, fotoğrafçı.
• Dekor-Giysi-Makyaj: Sanat yönetmeni,
dekoratör, dekor işçileri, aksesuar, giysi
yaratıcısı, makyajcı, kuaför.
• Ses ekibi: Ses yönetmeni, ses yönetmen
yardımcısı, boom operatörü.
• Oyuncular: Başrol oyuncuları, ikinci rol
oyuncuları, üçüncü rol oyuncuları, figüranlar.

Devamlılık asistanının görevi nedir?

Filmin yapım aşamasında çekimler sırasında
çekimler senaryodaki sırayı izlemez. Çekimlerin arasında
günler, haftalar girebilmektedir. Bu bağlamda devamlılık
asistanının görevi, birbirinin ardından çekilmese bile arka
arkaya gelen çekimlerdeki iki görüntü arasında hatalı
farkların meydana gelmesine engel olmaktır. Bu bağlamda
kameradan dekora, giysiden oyuncu konumlarına her
nesnenin her çekimdeki yerinin notlarını tutan devamlılık
asistanı, bu tür aksaklıkları engellemektedir.

Televizyon programlarının yapımında yardımcı
yapımcının görevleri ile yapım yardımcısının görevleri ne
şekilde birbirinden ayrılır?

Yardımcı yapımcı, yapımla ilgili tüm işlerde
yapımcıya yardım eder. Yapımcıya danışarak ve programa
katılacaklarla görüşerek programın yapım takvimini
hazırlar. Yapım yardımcısı ise yapım aşamasında yapımcı
ve yönetmene yardımcı olur. Provalar sırasında yapımcı
ve/veya yönetmenin talimatlarını not alır.

Televizyon yapımlarında resim seçici neden vardır?

Televizyon programlarının yapımı esnasında bir
program metnini etkili görüntü ve ses mesajına
dönüştürmek yönetmenin görevi olduğundan yönetmen,
yapımdaki icracıları, oyuncuları ve teknik olanakları aynı
anda yönetmek durumundadır. Bu bağlamda yapım
sırasında sorumluluğu altındaki tüm etkinlikleri
yönetebilmesi için yönetmenin stüdyodaki gözü ve kulağı
konumunda olan stüdyo şefinin yardımıyla yönettiği
faaliyetler arasında görüntülerin kesilmesi, zincirlenmesi,
silinmesi, efektlerin eklenmesi gibi konularda uygulamada
bulunmak için resim seçici bulunmaktadır.

Çekimi tamamlanmış bir filmin kurgulanması hangi
aşamalardan geçmektedir?

İlk olarak bağımsız çekimlerin düzgün bir şekilde
sıralanması işlemine, yani birleştirme işlemine başlanır.
Görüntülerin sıralanmalarının ardından gereksiz olanların
ayıklanması işlemine ise kırpma adı verilmektedir.
Kurgulanacak görüntülerin birbirleri ile uyumunun
sağlanması için ise düzeltme işlemi yapılarak
uyuşmazlıklar ortadan kaldırılır. Son olarak da kurma
işleminde çekimlerin adım adım kurulmasıyla yapımın
senaryo ve yönetmen biçemine göre düzenlenmesi ve
hedeflenen öykünün anlatılmasıyla kurgu işlemi
tamamlanır.

Sinemanın yapım sonrası aşamasındaki kurgu ile
televizyonun yapım sonrasındaki kurgu ne şekilde
farklılaşmaktadır?

Yapım sonrası aşamalarda televizyonda
genellikle video kurgusunun gerçekleştirilmesi düşünülür.
Bu bağlamda televizyon programlarının kurgusu ile
sinema yapımlarının kurgusu arasında temel mantık olarak
(birleştirme, kırpma, düzeltme, kurma) aynı kurallar
geçerlidir. Bu bağlamda geleneksel anlamda bir yapım
sonrası aşaması olarak düşünülmeyecek ancak çekilen
görüntülerin belirli koşul ve amaçlar çerçevesinde tercih
edilmesi mantığını takip edebilecek bir ayrım, canlı
yayınlarda gerçekleşmektedir. Canlı yayınların yapım
sonrasında tekrar yayınlanmaları için kurgulanması bir
yapım sonrası aşama olarak düşünülebilecek olsa da yayın
esnasında yönetmenin stüdyo şefi ve resim seçici ile
birlikte yaptığı tercihler, o programın o esnada
kurgulanması olarak düşünülebilir.

Senaryo nedir?

Senaryo, görüntü ve sese dönüşecek bir düşüncenin, bir olayın yazıya dökülmüş halidir.

Storyboard nedir?

Yönetmenin aklındaki hikayeyi, kişilerin göreceği, duyacağı ve yapacağı şeylerin kare kare açıklamasıdır.

Filmin yapım aşamasında hazırlanacak çalışma programı için büyük kolaylık sağlayacak bilgiler nelerdir?

Özellikle yapım aşamasında hazırlanacak çalışma programı için bu bilgiler büyük
kolaylık sağlar. Kısaca 6 madde altında toplanabilir:
1. Çekim ölçekleri,
2. Çekim açıları,
3. Oyuncunun hareketleri,
4. Kameranın hareketleri/ optik hareket
5. Görsel bağlantılar/ Görüntünün kesilmesi, kararması, açılması, sahne geçişi
biçimleri
6. Kullanılan objektifler/ filtreler

Bir filmi gerçekleştirmek için en uzun çalışma gerektiren bölüm hangisidir?

Yapım öncesi aşama bir filmi gerçekleştirmek için en uzun çalışma gerektiren bölümdür. 

Film çekiminde günlük dökümde genel olarak neler yer alır?

Film çekiminde günlük dökümde genel olarak yer alması gerekenler:

Filmin adı,

Günlük dökümün ait olduğu çalışma gününün tarihi,

Kaçıncı çalışma gününe ait olduğu,

Çalışmanın hangi saatler arasında yapılacağı,

Çekimin hangi dekor içinde geçeceği

Çekilecek sahnelerin, çekimlerin sayısı,

Oyuncularla ilgili bölüm (oyuncunun adı, canlandırdığı rol, hangi kostüm ve kıyafetle görüneceği, kaçta hazır bulunması gerektiği),

Sahne donanımı (hazır bulundurulması gereken bütün sahne donatımının
listesi),

Teknik açıklamalardır.

Filmin yapım öncesi çalışma tablosunda genel olarak neler bulunur?

Filmin adı, yönetmeni, tarih (Filmin çekilmesine başlandığı günden bitimine
kadar ki bütün günler çizelge halinde yer alır. Çalışılmayan günler, çekim
günlerinden dikey sütunlar boyunca eğik çizgilerle ayrılır.)
Çekimin niteliği (nerede, hangi saatte, hangi düzlükte çalışılacağı)
Çekim (Dekorların sırası, her dekor içinde geçen sahneler, her dekordaki
çekimde yer alan çekim sayısı, her çekim gününün tahmin edilen çekim süresi)
Oyuncular (Başrol oyuncuları, ikinci derecedeki oyuncular, figüranların
hangi gün çalışacakları)
Çalışma tablosunda ayrıca önemli sahne donatım›, çeşitli teknik açıklamalarla ilgili
sütunlar da bulunabilir.

Senaryonun son evresi nedir?

Çekim Senaryosu senaryo çalışmasının son evresidir. 

Çekim senaryosu nedir?

Senaryo yazarı ile yönetmen ya da yalnızca yönetmen çekim senaryosunu oluşturmaya başlar. Filme dönüşecek metnin çekilmesine temel olacak tüm bilgiler bu aşamada, çekim senaryosunda yer alır. Çekim senaryosu, senaryonun film yap›m tekniğine göre düzenlenmesidir. Bu metinde ayrımlar sahne ve çekimlere bölünerek verilir. Çekim senaryosunda görüntülerin içeriği, oyuncuların hareketleri, konuşmaların ve diğer seslerin yazılmasıdır. Bunlar arasında da kamera devinim ve çekim ölçeklerinin yer alması gerekir. Senaryo sayfasında yer alan görsel bildirimler, yönetmeni ilgilendiren tüm bilgileri kapsar. Bu bilgiler aynı zamanda çekimde görevli olanların, çekim anında yapacakları her şeyi içerir.

Program konusunun görüntülenebileceğine, bu görüntülerin izleyicilerin ilgisini çekeceğine ve yayıncı sorumluluğuda göz ardı edilmeden hangi sorulara cevap aranır?

• Konu ilgi çekici midir, niçin?
• Konu bir program süresini dolduracak biçimde işlenebilir mi?
• Çeşitli teknik ve yapım imkânları göz önüne alınırsa, doyurucu bir televizyon
programı biçimine dönüştürülebilecek midir?
• Biçim olarak hangi yöntemle sunulmaya uygundur?
• Programın süresi tahminen ne olacaktır?
• Seçilen konunun bir televizyon programına dönüştürülüp yayınlanması ile ulaşılmak istenen amaç nedir?
• Bir televizyon program› olarak işlendiğinde, hangi tip izleyiciye hedef kitleye hitap
edecektir?
• Hedef kitlenin izleme alışkanlıkları, beğenileri nelerdir?

Program öneri formunda hangi bilgile yer almaktadır?

Program öneri formunda: program adı, programın türü, programın konusu, program gerekçesi, programın amacı, hedef kitle, yayın dönemi, yayın saati, yayın süresi, yayın periyodu, programın formatı ve sunuş biçimi, yapım özellikleri, konu dökümü ve tahmini bütçe yer almaktadır.

Program öneri formunda yer alan program türleri nelerdir?

Eğlence, yarışma, belgesel, haber vs.

Program öneri formunda yer alan hedef kitle hangi kesimlere seslenir?

Hedef Kitle: Programda toplumun hangi kesimine (cinsiyet, yaş, eğitim, yerleşim, çalışma durumu vs.) seslenilmek istendiği belirtilir.

Film yapım aşamasında orta ölçekli bir çalışmada en az kaç kişi yer alır?

Orta ölçekli bir çalışmada en az 20 kişi yer alır.

Film yapım aşamasında olmazsa olmaz kişiler kimlerdir?

Yönetim ekibi
• Yönetmen
• Yapımcı
• Uygulayıcı yapımcı
• Yönetmen yardımcıları
• Devamlılık asistanı
• Yapım amiri
Kamera ekibi
• Görüntü yönetmeni
• Kamera operatörü
• Kamera yardımcıları
• Işık şefi
• Grip ekibi
• Fotoğrafçı
Dekor - Giysi - Makyaj
• Sanat yönetmeni
• Dekoratör
• Dekor işçileri
• Aksesuar
• Giysi yaratıcısı
• Makyajcı
• Kuaför
Ses ekibi
• Ses yönetmeni
• Ses yönetmen yardımcısı
• Boom operatörü
Oyuncular
• Başoyuncular, ikinci rol oyuncular, üçüncü rol oyuncular, figüranlar.

Klaket kullanmanın amacı nedir?

Klaket kullanmanın iki amacı vardır: Yönetmen ve kurgucu kurguya başlarken görüntüleri senaryo sayfalarındaki sahne ve çekim numaralarına göre aramak için her film bandının başındaki klaket görüntüsüne bakar. Klaketler ayrıca filmin ses ve
görüntülerinin eşleştirilmesinde (senkronizasyon) kullanılır.

Televizyon yapım aşaması ekibi kimlerden oluşur?

Yapımcı, yardımcı yapımcı, yapım yardımcısı, yönetmen, televizyon yazarı, yardımcı yönetmen, teknik yönetmen, ışık yönetmeni, sesçi, dekoratör, stüdyo şefi, resim seçici ve kameramanlardır.

Yardımcı yönetmenin görevleri nelerdir?

Yapım sırasında yönetmene yardım eder. Yapım gerçekleşirken süre tutar. Karmaşık yapımlarda kamera çekimlerini ve diğer teknik unsurları hazırlayan komutları verir. Kurgu sırasında yönetmene yardım eder.

Stüdyo şefinin görevleri nelerdir?

Stüdyodaki tüm faaliyetlerden sorumludur. Stüdyoda yönetmenin “gözü ve kulağı” olarak işlev yapar. Stüdyodaki her türlü görevliyle yönetmen arasında iletişim köprüsü işlevi görür.

Film sonrası yapım aşamalarında kurgu nasıl sıralanmaktadır?

Birleştirme, kırpma, düzeltme ve kurma olarak sıralanmaktadır.

Film yapım sonrası aşamasında düzeltme nasıl yapılır?

Kurguda çoğu zaman istenmeyen bir kısmı atılarak ya da daha iyi olanı
ile değiştirilerek hatalar düzeltilir. Bu işlem basit gözükmekle birlikte eğer bir çekimin
eldeki diğer tekrarları kurgulananlarla uyuşmuyorsa güçlük yaratabilir. Renk ısısı,
ses kalitesi ve çekim ölçeği gibi unsurlarda ortaya çıkabilecek uyumsuzlukların giderilmesi çekim sonrası işlemlerin bir parçasıdır.