Enerji Analizi Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde basınç ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Basınç ölçen cihazların büyük bir bölümü atmosfer basıncında sıfır değerini gösterecek şekilde ayarlanmıştır. Bu tip cihazlardan ölçülen basınç mutlak basınç ve atmosfer basıncı arasındaki fark olan Gösterge Basıncıdır. Buna göre mutlak basınç ise izleyen ifade ile kolayca bulunur. Çok yüksek olmayan basınçlar Manometre yardımıyla, atmosfer basıncı ise Barometre yardımıyla ölçülür. Atmosfer basıncının altındaki basınçlar ise Vakum olarak adlandırılır. Çok küçük vakum basınçlarından çok büyük basınç değerlerine kadar büyük bir aralıkta basıncın ölçümüne ihtiyaç duyulabilir. Bu ihtiyaç teknolojiyi değişik tipte ve ebatta basınç ölçerlerin geliştirilmesine sevk etmiştir.

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde baca gazı ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Özellikle buhar kazanlarının yoğun kullanıldığı sanayi sektörlerinde kullanılan katı, sıvı ve gaz yakıtların nasıl yakıldığı konusunda bir fikir vermesi ve gerekli önlemleri almak için kullanılan cihazlardır. Baca gazı ölçümleri yardımıyla yanmanın eksik veya tam yanma olduğunu tespit ederiz. Özellikle cihazda ölçülen karbondioksit miktarı tam yanmayı karbon monoksit gazı ise eksik yanmanın göstergesi olarak algılanacak bir durumdur. Eksik yanma hem çevre açısından hem de ithal kaynak olan katı, sıvı veya gaz yakıt ekonomisi açısından son derece önemlidir. Bu ölçümde baca gazı sıcaklığı da yanmanın verimli olup olmadığı konusunda size fikir verir. İslilik ölçümünde ise probun ucundaki boşluğa yerleştireceğiniz bir kağıt filtre üzerinde baca gazı akışından dolayı oluşan izi, cihazla birlikte size verilen islilik skalası ile karşılaştırarak bulursunuz. Gelişen teknoloji sonucunda baca gazında azot oksitler, kükürt dioksit, yanma verimi bibi parametreler rahatlıkla ölçülebilmektedir.

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde akış ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Akışın ölçümlenmesinin istendiği durumlarda ise; • Hacimsel akış ölçümü, • Kütlesel akış ölçümü, • Hız ölçüm metodu ile akış ölçümü, • Pitot tüpü ile akış ölçümü, • Elektromanyetik akış ölçümü veya • Ultrasonik akış ölçümü gibi yöntemler kullanılabilir. Belirli bir süreçte bir boru veya kanalda akım halinde olan akışkanın kütlesinin tartılarak tespit edilmesi debinin tespitinde en basit ve uygun yöntemdir. Bu yöntemde dikkat edilmesi gerekli husus ise atmosfer şartlarında buharlaşan akışkanlar için özel bir önlem gerekiyor olmasıdır. Sanayide akış ölçümü son derece önem arz eden bir konudur. Düşük basınçlı gaz akışkanlarda gaz basınçları ve akış hızları için pitot tüpü ile sıcak telli ve pervaneli anometreler kullanılır. Yüksek basınçlı gaz akışkanlarında genellikle sabit anemometrelerden faydalanılır. Kömür gibi katı maddelerin konveyörler yardımı ile iletildiği durumlarda, konveyörün katarı ile katarın olmadığı durumlarda ise belli bir zamanda taşınan madde miktarı bir kapta tartılarak hesaplamalar yapılarak istenen değerler bulunur.

Ülkemizde sanayileşme ile birlikte kullanılan enerji çeşidinin değişimi tarihsel olarak nasıl gerçekleşmiştir?

Türkiye’de özellikle 1950’lerden sonra sanayileşme, şehirleşme, gelir seviyesinin yükselmesi ve hızlı nüfus artışına paralel olarak gelişen enerji tüketimi yerli kaynak üretimi ile karşılanamayacak boyutlara ulaşmıştır. Oluşan enerji açığını karşılamadaki acil ve en ucuz kaynak ise petrol ve petrol ürünleri ithalatı olmuştur. Ancak 1973 yılında yaşanan petrol krizi sonucu enerji kullanımında büyük kısıtlamalara gidilmiş ve talebin yerli kaynaklarla karşılanmasına büyük önem verilmiştir. Hidrolik enerji ve yerli üretim linyitlerle elektrik üretimi için yeni santrallerin yapılması, ısınmada linyit kullanımının artması bu politikaların bir sonucu olmuştur. Enerji sorununu aşmada kısa ve orta vadede alınan bu önlemler özellikle çevre açısından birçok olumsuz gelişmeye neden olmuştur. Ülkemizde düşük kaliteli linyit kullanımının yarattığı çevre probleminin aşılması için ithal taş kömürü ve doğal gaz 1990’lı yıllarda ülke gündemine girmiştir. Öte yandan petrol ve petrol ürünlerinin tüketiminde bir azalma yaşanmamış aksine tüketimde önemli artışlar meydana gelmiştir. Ayrıca ormanların tahribine kadar uzanan odun üretimi doğal zenginliklerimizin yok olması ile bizi karşı karşıya getirmiştir. Günümüzde ise enerji kaynaklarının giderek azalması ve enerji fiyatlarının artması enerjinin daha da verimli kullanılmasını uygarlık açısından zorunlu hale getirmiştir. Enerjinin doğru ve ekonomik kullanmanın önemli bir aracıda, sosyal ve ekonomik büyüme hedeflerine engel olmayacak şekilde enerji tüketiminin azaltılması diğer bir deyişle enerji kullanımında verimliliğin sağlanmasıyla mümkün olacaktır. Enerjinin verimli kullanılması, enerjinin gereksiz kullanımını engellemek ve enerji israfını minimum düzeye indirmek veya tamamen ortadan kaldırmak için alınan önlemler dizinini içeren bir yönetim biçimidir. Enerji yönetiminde ve verimlilik çalışmalarında yapılacak ilk iş ne tükettiğimizi bilmektir.

25 Ekim 2008 tarih ve 27035 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Enerji Kaynaklarının ve Enerjinin Kullanımında Verimliliğin Artırılmasına Dair Yönetmelik”in kapsamı nedir?

Enerji verimliliğine yönelik hizmetler ile çalışmaların yönlendirilmesi ve yaygınlaştırılmasında üniversitelerin, meslek odalarının ve enerji verimliliği danışmanlık şirketlerinin yetkilendirilmesine, enerji yönetimi uygulamalarına, enerji yöneticileri ile enerji yönetim birimlerinin görev ve sorumluluklarına, enerji verimliliği ile ilgili eğitim ve sertifikalandırma faaliyetlerine, enerji etütleri ve verimlilik artırıcı projelere, endüstriyel işletmelerde verimlilik artırıcı projelerin desteklenmesine ve gönüllü anlaşmalara, talep tarafı yönetimine, elektrik enerjisi üretiminde, iletiminde, dağıtımında ve tüketiminde enerji verimliliğinin artırılmasına, termik santrallerin atık ısılarından yararlanılmasına, açık alan aydınlatmalarına, biyoyakıt ve hidrojen gibi alternatif yakıt kullanımının özendirilmesine ve idarî yaptırımlara ilişkin usul ve esasları kapsamaktadır.

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde nem ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Nem ölçümü higrometre adı verilen cihazlarla yapılmaktadır. Gelişen teknoloji nem ölçüm cihazlarının boyutlarını küçülttüğü gibi ölçüm hassasiyetini arttırmış ve dijital higrometreler yaygınlaşmıştır.

Ön fizibilite çalışması nedir?

Ön fizibilite, yapılması muhtemel olan tesis veya ekipman yatırımının tespiti için yapılan kısa süreli bir araştırmadır. Bu çalışmada ön fizibilitesi yapılan ekipman veya sistemin tedariki sonrasında elde edilecek tasarruf potansiyeli, yatırım için gerekli bütçe tahmini yapılır. Bu aşamada tahminlerin gerçeğe yakın olması için gerekli araştırmaların yapılması önerilir.

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde sıcaklık ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Sıcaklık değerlerinin ortak bir dille ifade edilebilmesi için bir skalaya ihtiyaç duyulur. Tüm sıcaklık ölçer cihazların temel prensibi suyun donma ve kaynama noktası gibi kolayca ulaşılabilecek sıcaklık değerlerine dayanır. Ortam sıcaklığı başta olmak üzere, su sıcaklığı ve iş yapan veya soğutucu akışkan sıcaklıkları ile yüzey sıcaklık değerlerinin tespiti önemlidir. Sıcaklık ölçümlerinde problar ve infrared pyrometreler kullanılır. Özellikle akışkan sıcaklıklarının ölçümlerinde problar sıcaklığı ölçülecek sıvıya daldırılmak suretiyle kullanılır. Yüksek sıcaklığı nedeniyle ulaşılamayan veya yaklaşılamayan yüzeylerin sıcaklıkları ise infrared pyrometreler kullanılarak yapılabilir.

Enerji etüdü ne demektir, kapsamı nedir?

Enerji taraması, enerji analizi veya enerji değerlendirilmesi olarak da kullanılan enerji etüdü; enerji tüketen sistem veya tesisin detaylı analiz edilmesi olarak da açıklanır. Enerji etüdü bir enerji yönetim sisteminin kurulumunda yapılacak ilk iş olarak değerlendirilmektedir. Enerji tasarrufu için bir Fabrikanın enerji verimliliğinin belirlenmesi gerekmektedir. Bu amaçla 11 Kasım 1995 tarih ve 22460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan Yönetmeliğin 6. maddesinde belirtilen önlemlerin alınması gerekmektedir. Söz konusu yönetmeliğin 7. maddesinde ise Enerji tasarrufu etütleri ile ilgili prosedür anlatılmaktadır. Enerji tasarrufu potansiyelini belirlemek için enerji yöneticisinin veya enerji komitesinin elinde bulunan en önemli teknik araç enerji tasarrufu etütleridir. Bu çalışma, enerji tasarrufu etütleri konusunda uzmanlaşmış kuruluşlar, danışmanlar veya kuruluşun kendi personeli tarafından yapılabilir.

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde elektrik ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Elektrik devreleri ile ilgili kullanılan ölçü aletleri iki ana başlık altında toplanabilir. Bunlar sırasıyla; • Ölçümleri ekranda dalga şeklinde gösteren ya da • Sayısal değerlerle gösteren şeklinde açıklanır. Elektrik kullanımı veya tüketimi ile ilgili tesislerde genellikle sayaçlar kullanılmaktadır. Ancak ortak hattan beslenen makina veya ekipmanlar için pens ampermetre, enerji analizörü gibi portatif cihazların kullanılmasında fayda vardır. Bu cihazlarla; • Gerilim (V), • Akım (A), • Aktif güç (kW), • Reaktif güç (kVAr), • Güç faktörü (?), gibi birçok elektriksel paramatre, monofaze ve trifaze sistemler için ölçülebilir.

8 Temmuz 1998 tarih ve 23396 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Enerji Tasarrufu Etütleri İçin Yetki Belgesi Verilmesi Esasları” isimli duyuruda tanımlanan fizibilite çalışmasının adımları nelerdir?

İlgili duyuruda tanımlanan fizibilite çalışmasının adımları şöyle sıralanabilir: 1) İncelenen her teknik seçenek ayrıntılı olarak belirtilmeli ve uygun olanlar için akış diyagramları hazırlanmalıdır. 2) Her bir seçenek için, uygulama öncesinde işletmeyi tanımlayan aşağıdaki spesifik veriler belirlenmelidir. Bu verilere, fabrikanın tipine ve yönetimin isteklerine uygun olarak başka veriler de ilave edilebilir: • Günlük, aylık ve mevsimsel değişiklikleri kapsayan fabrika veya fabrikanın etüt edilen bölümü ile ilgili mevcut üretim düzeyleri, • Mevcut çalışma programları (vardiya, bakım, programlı duruş gibi hususları kapsayan), • Pik talepleri de kapsayan yakıt tiplerine göre mevcut enerji kullanımı ve geçmişteki trendler, • Tarifeleri ve yakıt maliyetlerini ayrıntılı olarak içeren mevcut üretim masrafları, • Mevcut prosesle ilgili parametreler (sıcaklık, basınç, vb.), • İlgili ekipmanın proje uygulanmadan önceki mevcut işletme verimlilikleri ile ilgili yapılmış tespitler. 3) Projenin uygulanmasından sonra fabrika işletme faaliyetlerini tanımlayacak olan ve aşağıda bazı örneklerle verilen spesifik veriler belirlenmelidir: • Beklenen yeni üretim düzeyleri ve işletme programları, • Enerji tiplerine göre gelecekteki enerji ihtiyaçları, • Beklenen işletme parametreleri, • Ekipmanların tahmin edilen faydalı kullanma süreleri. 4) Mali analizler ve Fabrikanın politikasını belirlemek için aşağıdakilere benzer olarak gerekli ilave veriler belirlenmelidir: • Şirketin marjinal vergi oranı, • Borçlanmayı, borçlanma sürelerini, faiz oranlarını ve gerek duyulan borçları kapsayan yatırım projeleri için Fabrikanın kabul edebildiği şartlar, • Teklif edilen proje için gerekli geri ödeme süresi. 5) Veri toplama, analiz programları ve sorumlulukları gösteren bir plan hazırlanmalı ve fabrika yönetimi ile tartışılmalıdır. Enerji tasarrufu etüdü sırasında elde edilen herhangi bir verinin yeni ölçümlerde kullanılıp kullanılamayacağı kontrol edilmelidir. 6) İlgili ekipmanların işletme parametreleri ve verimlilikleri kontrol edilmeli, eğer mümkünse fizibilite çalışması analizlerinde kullanılacak verileri kaydetmeden önce optimum performansa ulaşmak için işletme şartlarında gerekli değişiklikler yapılmalıdır. 7) Proje uygulaması ile ilgili tüm maliyetler aşağıda belirtilen hususları da kapsayacak şekilde belirlenmelidir: • Maliyetteki döviz unsurları ve ilgili gümrük fiyatları belirtilmelidir, • Ekipmanın dizayn veya satın alma masrafları, • Mühendislik hizmetleri masrafları, • İşletme ve bakım masrafları. 8) Teklif edilen seçeneklerin uygulanması ile ilgili veriler analiz edilerek enerji tasarrufu potansiyeli hesap edilmelidir. Ekipman boyutunun değiştirilebildiği durumlarda (ısı eşanjörü yüzey alanı gibi) değişik seçeneklerin karlılık oranları, tasarruflar ve maliyet analizleri açısından değerlendirilmeye tabi tutularak karar verme için fabrikaya yeterli bilgi sağlanmalıdır. 9) Maliyet analizi yapılmalıdır. Mülkiyeti devlete ait kurumlarda, uygulanan proje değerini ulusal ekonomi açısından değerlendirmek için ekonomik analiz yapılmalıdır. 10) En avantajlı seçenekler için hassasiyet analizi yapılmalıdır. 11) Açık ve öz bir rapor hazırlanmalıdır.

Enerji yoğunluğu ne demektir?

Enerji yoğunluğu, bir birim gayri safi milli hasılat oluşturabilmek için harcanan enerjidir.

5 Aralık 2008 tarihinde Resmi Gazetede yayımlanan “Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği”nin kapsamı nedir?

İklim şartlarını, iç mekân gereksinimlerini ve maliyet etkinliği dikkate alınarak bir binanın bütün enerji kullanımını hesaplama kurallarının belirlenmesi ve Karbondioksit emisyonu açısından değerlendirilmesini ve enerji tüketimi açısından etiketlenmesini getirmektedir. Binalarda performans kriterlerinin ve uygulama esaslarının belirlenmesi ve çevrenin korunması bu yönetmelikle düzenlenmektedir.

Enerji etüdü yapılırken dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir?

Öncelikle örnek formların, tesis yetkilileri tarafından doldurulup, etüdü yapacak yetki belgesine sahip kuruluşa gönderilmesi gerekir. Enerji etüdünü yapacak kuruluş tesis hakkında ancak bu şekilde bilgi sahibi olabilir. Eğer gerekiyorsa etüt yapacak kuruluş tarafından tesise kısa süreli bir saha ziyareti planlanarak tesiste ölçüm cihazlarının bağlanacağı yerlerin tespiti yapılır. Ayrıca tesisteki patlayıcı ve yanıcı maddelerin durumu, bunların hangi departmanlarda olduğu kesinlikle tespit edilmeli ve önlem alınmalıdır.

Ülkemizde enerji tasarrufuna yönelik yasal çalışmaların gelişimi nasıl olmuştur?

Ülkemizde enerji tasarrufuna yönelik sistemli çalışmaların 11 Kasım 1995 tarih ve 22460 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan “Sanayi Kuruluşlarının Enerji Tüketiminde Verimliliğin Arttırılması İçin Alacakları Önlemler Hakkında Yönetmelik” ile başladığını söyleyebiliriz. Bunu 31 Ağustos 1996 tarih ve 22743 sayılı Resmi Gazetede yayımlanan, Üniversite ve eğitim kuruluşlarının düzenleyecekleri Enerji Yönetimi Dersi ve Kursunun amaç ve kapsamını tanımlayan “Enerji Yönetimi Dersi ve Kursu Düzenleme Esasları” ile ilgili yönetmelik izlemiştir. 8 Temmuz 1998 tarih ve 23396 sayılı Resmi Gazetede ise “Enerji Tasarrufu Etütlerinin Amaç ve Kapsamı” ile ilgili bir yönetmelik yayımlanmıştır. 2 Mayıs 2007 tarih ve 26510 sayılı Resmi Gazetede enerjinin üretim, iletim, dağıtım ve tüketim aşamalarında, endüstriyel işletmelerde, binalarda, elektrik enerjisi üretim tesislerinde, iletim ve dağıtım şebekeleri ile ulaşımda enerji verimliliğinin artırılmasına ve desteklenmesine, toplum genelinde enerji bilincinin geliştirilmesine, yenilenebilir enerji kaynaklarından yararlanılmasına yönelik uygulanacak usûl ve esasları kapsayan “Enerji Verimliliği Yasası” yayımlanmıştır. 5627 sayılı Enerji Verimliliği Yasası, enerji verimliliği çalışmalarının etkin olarak yürütülmesi izlenmesi ve koordinasyonu konusunda idari yapının oluşumunu, enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yapılacak yetkilendirmeleri, görev ve sorumlulukları toplumun eğitim ve bilinçlendirilmesi ile yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılmasına yönelik ve sektörel uygulamalara ilişkin çeşitli destekleme mekanizmalarını, teşviklerle ilgili konuları ve yasal gerekleri yerine getirmeyenlere uygulanacak para cezalarını kapsamaktadır.

Detaylı Enerji Etüdü/Audit nedir, nasıl yapılmaktadır?

En az iki hafta veya daha uzun bir zaman alan Detaylı Enerji Etüdünde, yüksek enerji tüketimi olan bölgelere ölçüm cihazlarının bağlanarak ve belirli bir periyotta kaydedicilerinde kullanılmasıyla ölçüm alınmasını içerir. Detaylı enerji etüdünün konu hakkında eğitim ve donanıma sahip bir çalışma gurubu ile yapılması gerekir. Detaylı Enerji Etüdünde, incelenen fabrikanın gerçek çalışma koşullarında enerji tüketimini belirlemek mümkün olur. Bu süreçte toplanan veriler ana süreç elemanlarının ısı ve madde dengesinin oluşturulmasında kullanılır. Ayrıca ön enerji etüdünde tespit edilen noktalarda yapılacak çalışmalar daha detaylı ve kapsamlı olarak incelenmelidir. Yapılacak tüm hesaplamalar ölçümlere dayandırılmalıdır. Ele alınan tesiste iyileştirilmesi gerekli olduğunu düşündüğümüz mahallerde detaylı araştırmalar yapılmasının ve bunların elimine edilmesi için tesisteki diğer birimlerle ve yetkililerle istişare edilmesinin faydalı olacağı unutulmamalıdır. Özellikle bakım onarım bölümünün kalifiye elemanlarından destek alınmalıdır. Detaylı enerji etütleri sonucunda fabrika için, iyileştirme önerileri geliştirilmeli, uygulanabilir olarak görülenler uygulamaya alınmalıdır. Özellikle bilgisayar destekli sistemler tercih edilmelidir. Detaylı enerji etütlerinde elde edilen sonuçlar, sadece yoğun enerji tüketen kazan, buhar sistemleri için değil, proses ve önemli ekipman değişikliklerini de kapsayacak şekilde tüm fabrika hakkında bilgi verecektir.

Ön enerji etüdü (pre audit) nedir, nasıl yapılmaktadır?

Ön Enerji Etüdü iki aşamadan oluşur: • İlk aşamada; tesiste yatırım kararı ve mevcut enerji yönetimi faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olmak, • İkinci aşamada ise enerji verimliliği ile ilgili çeşitli ekipmanların (kazanlar ve buhar sistemleri vb.) çalışmasının gözden geçirilmesi amacıyla bir teknik çalışma yapılır. Bu çalışmalar orta ölçekli bir tesis için birkaç gün sürebilir. Ön enerji etüdü sırasında portatif ölçüm aletleri kullanılarak, kısa vadede enerjiyi verimli kullanabilmemiz için alınacak önlemleri ile atık ısı kaynaklarının tespiti yapılır. Çalışma sırasında enerji verimliliği açısından kuvvetli ve zayıf yönlerimizin tespitinin yapılmasının yanı sıra zayıf tarafları güçlendirmek için yapılacak ölçümler ve alınacak önlemler bu aşamada tespit edilir. Ön Enerji Etüdü sırasında basit işletme tedbirleri ile çok az bir masrafla veya hiç masrafsız geri ödeme süresi kısa olan uygulamalar belirlenir bunun için bir dış danışmana ihtiyaç duyulmayabilir. Ön Enerji Etüdü sırasında fabrikanın tüm bölümleri detaylı bir şekilde dolaşılarak enerjinin boşa harcandığı kaynaklar, kötü yalıtım, buhar, su, yakıt sızıntıları ve çalışmayan tüm ekipmanlar belirlenmeye çalışılır. Bu belirleme çalışmaları sırasında; • Tüm kaçakların onarımı, • Optimum yanma verimliliğinin sağlanması, • Boruların bakımı ve ekipmanların yalıtımı, • Buhar kapanlarının bakımı ve onarımı, • Sık sık buhar kondensat dönüş kontrolü, • Enerji tüketiminin üretimle birlikte izlenmesi gibi süreçlerden oluşur. Bu aşamada mevcut durum belirlenir ve enerji tasarrufu imkanları, projenin genel karakteristiği, tasarruf edilecek enerji miktarı ve basit geri ödeme süresi olarak ortaya çıkartılır. Bu imkânların fizibilite aşamasında tekrar incelenmesi gereklidir. Ayrıca, detaylı enerji etüdüne ihtiyaç olup olmadığı, yapılacaksa hangi bölümleri kapsayacağı bu aşamada tespit edilir.

Detaylı enerji etüdü kaç adımda gerçekleşmektedir? Bu adımlar nelerdir?

Detaylı enerji etütleri ön enerji etütlerinden sonra yapılabileceği gibi bağımsız olarak da yapılabilir. Tasarruf potansiyelini analiz etmek ve enerji tüketimini ölçmek için detaylı enerji etüdü yapacak kuruluşların yeterli miktarda taşınabilir ölçü aletlerine sahip olması gerekir. Çalışma, bir ön raporda özetlenir ve tartışılıp değerlendirildikten sonra nihai raporda toplanır. Detaylı Enerji Etüdünde izleyen sekiz adım çok önemlidir: • Detaylı enerji etüdünün yapılacağı zaman dilimi ve tarama yapılacak üniteler veya birimler belirlenmelidir. • Verilerin kaydedilebilmesi için standart formlar oluşturulmalı ve tesise ait üretim ve tüketim verileri kayıt altına alınmalıdır. • Enerji tüketimini ve enerji verimliliğini arttırmak için temel girdi olabilecek bileşenlerin ölçümlerinin doğru bir şekilde yapılması. • Tesiste enerji tüketimi yüksek olan döner fırın, kazan vb. ekipmanlar için enerji denge denklemleri yardımıyla verimlilik analizlerinin yapılması. • Verimlilik arttırıcı veya basit işletme tedbirlerinin ve periyodik bakımların, enerji tasarrufu ile takip sistemlerinin belirlenmesi. • Enerji tasarrufu olanaklarının tespiti (Isı eşanjörleri, Ekonomizer, Kondensat dönüş sistemleri, Güç faktörü düzeltmesi, Otomatik yanma kontrol sistemleri, Yüksek verimli aydınlatma, Yüksek verimli motorlar, Değişken hız sürücüleri, Soft starter uygulamaları) ve bunun için yapılması gereken yatırım miktarının belirlenmesi. • Önem dereceleri, yöntem, maliyet ve çalışma takvimini içeren bir tatbikat planının oluşturulması • Hazırlanan ve içeriğinde enerji taraması bulgularının ve tavsiyelerin olduğu bir raporun hazırlanıp takdim edilmesi

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde iletkenlik ölçümleri nasıl yapılmaktadır?

Kazan suyunun iletkenlik ölçümleri Conductivity meter ile yapılır. Ayrıca kazan suyunun iletkenlik ölçümleri bize ne zaman blöf yapacağımızı ne kadar blöf yapacağımızın tespitinde yardımcı olur. Blöf, kazan içindeki su saf değildir suyun içinde eriyik ve süspansiyon halde bulunan maddeler kazan içinde birikime neden olurlar. Özellikle süspansiyon halde bulunanlar kazan dibine çökerler. Süspansiyon halde bulunanlar ise suyu yüzeyinde toplanırlar. Bunların kazandan tahliye edilmesi gerekir. Bunun için dipte birikenler dip blöf, üstte birikenler ise üst blöf vanaları yardımı ile sistemden atılırlar. Atılan su kadar sisteme yeni su ilave edilmesi de unutulmamalıdır.

Enerji etüdü gerçekleştirilecek olan tesislerde aydınlık seviyesi ölçümü nasıl yapılmaktadır?

Aydınlatma seviyelerinin ölçümü için lüxmetreler kullanılarak ölçülen değerlerin standart tablolarla karşılaştırılması yardımıyla aşırı aydınlatman tespit edilir ve gerekli önlemler alınarak elektrik enerjisinden tasarruf sağlanır.

Fizibilite çalışması nedir? Kapsamı nedir?

Fizibilite çalışması, herhangi bir tesiste yeni kazan alımı veya bileşik ısı güç santralinin kurulması vb. gibi büyük bir ekipman alımı veya değişikliğini gerektiren durumlardan önce yapılan standart mühendislik çalışmalarıdır. Fizibilite çalışması yapılmadan önce genellikle bir ön enerji etüdü yapılır. Bunun akabinde yapılacak fizibilite çalışmasında ön enerji etüdünde değinilen enerji tasarrufu projelerine odaklanılabileceği gibi tesisin öncelikli sorunlarına yönelik projeleri de kapsayabilir.

5627 sayılı Enerji Verimliliği Yasası neyi kapsamaktadır?

5627 sayılı Enerji Verimliliği Yasası, enerji verimliliği çalışmalarının etkin olarak yürütülmesi izlenmesi ve koordinasyonu konusunda idari yapının oluşumunu, enerji verimliliği hizmetlerinin yürütülmesi konusunda yapılacak yetkilendirmeleri, görev ve sorumlulukları toplumun eğitim ve bilinçlendirilmesi ile yenilenebilir enerji kaynaklarının yaygınlaştırılmasına yönelik ve sektörel uygulamalara ilişkin çeşitli destekleme mekanizmalarını, teşviklerle ilgili konuları ve yasal gerekleri yerine getirmeyenlere uygulanacak para cezalarını kapsamaktadır.

Enerji politikalarında sürdürebilirlik hangi unsurları kapsamaktadır?

Enerji politikalarında sürdürebilirlik aşağıda verilen üç unsur üzerine inşa edilmektedir. Enerji verimliliğinin sağlanması, Enerji üretiminde yenilenebilir enerji kaynaklarının payının artırılması, Karbondioksit salınımlarının azaltılması şeklindedir.

Türkiye’de sanayileşme ile başlayan enerji tüketimine ilk üretilen çözüm nedir?

Türkiye’de özellikle 1950 lerden sonra sanayileşme, şehirleşme, gelir seviyesinin yükselmesi ve hızlı nüfus artışına paralel olarak gelişen enerji tüketimi yerli kaynak üretimi ile karşılanamayacak boyutlara ulaşmıştır. Oluşan enerji açığını karşılamadaki acil ve en ucuz kaynak ise petrol ve petrol ürünleri ithalatı.

Enerjinin verimli kullanılması ne demektir?

Enerjinin verimli kullanılması, enerjinin gereksiz kullanımını engellemek ve enerji israfını minimum
düzeye indirmek veya tamamen ortadan kaldırmak için alınan önlemler dizinini içeren bir yönetim
biçimidir. Enerji yönetiminde ve verimlilik çalışmalarında yapılacak ilk iş ne tükettiğimizi bilmektir.

Enerji etüdü ne demektir?

Enerji taraması, enerji analizi veya enerji değerlendirilmesi olarak da kullanılan enerji etüdü; enerji tüketen sistem veya tesisin detaylı analiz edilmesi olarak da açıklanır. Enerji etüdü bir enerji yönetim sisteminin kurulumunda yapılacak ilk iş olarak değerlendirilmektedir.

Ön Enerji Etüdünün aşamaları nelerdir?

Ön Enerji Etüdü iki aşamadan oluşur. İlk aşamada; tesiste yatırım kararı ve mevcut enerji yönetimi faaliyetleri hakkında bilgi sahibi olmak, İkinci aşamada ise, enerji verimliliği ile ilgili çeşitli ekipmanların (kazanlar ve buhar sistemleri vb.) çalışmasının gözden geçirilmesi amacıyla bir teknik çalışma yapılır.

Ön Enerji Etüdü sırasında fabrikalarda nelere bakılır?

Ön Enerji Etüdü sırasında fabrikanın tüm bölümleri detaylı bir şekilde dolaşılarak enerjinin boşa harcandığı kaynaklar, kötü yalıtım, buhar, su, yakıt sızıntıları ve çalışmayan tüm ekipmanlar belirlenmeye çalışılır.

Bu belirleme çalışmaları sırasında;
• Tüm kaçakların onarımı,
• Optimum yanma verimliliğinin sağlanması,
• Boruların bakımı ve ekipmanların yalıtımı,
• Buhar kapanlarının bakımı ve onarımı,
• Sık sık buhar kondensat dönüş kontrolü,
• Enerji tüketiminin üretimle birlikte izlenmesi gibi süreçlerden oluşur.

Detaylı Enerji Etüdü neler içerir?

En az iki hafta veya daha uzun bir zaman alan Detaylı Enerji Etüdünde, yüksek enerji tüketimi olan bölgelere ölçüm cihazlarının bağlanarak ve belirli bir periyotta kaydedicilerinde kullanılmasıyla ölçüm alınmasını içerir.

Detaylı Enerji Etüdü yapılan kurumlarda ne sağlanmış olur?

Detaylı Enerji Etüdünde, incelenen fabrikanın gerçek çalışma koşullarında enerji tüketimini
belirlemek mümkün olur. Bu süreçte toplanan veriler ana süreç elemanlarının ısı ve madde dengesinin oluşturulmasında kullanılır. Ayrıca ön enerji etüdünde tespit edilen noktalarda yapılacak çalışmalar daha detaylı ve kapsamlı olarak incelenmelidir. Yapılacak tüm hesaplamalar ölçümlere dayandırılmalıdır.

Detaylı enerji etütleri sonucunda fabrika için, iyileştirme önerileri geliştirilmeli, uygulanabilir olarak
görülenler uygulamaya alınmalıdır. Özellikle bilgisayar destekli sistemler tercih edilmelidir. Detaylı
enerji etütlerinde elde edilen sonuçlar, sadece yoğun enerji tüketen kazan, buhar sistemleri için değil, proses ve önemli ekipman değişikliklerini de kapsayacak şekilde tüm fabrika hakkında bilgi verecektir.

Detaylı Enerji Etüdünde izleyen 8 adım nelerdir?

• Detaylı enerji etüdünün yapılacağı zaman dilimi ve tarama yapılacak üniteler veya birimler
belirlenmelidir.
• Verilerin kaydedilebilmesi için standart formlar oluşturulmalı ve tesise ait üretim ve tüketim
verileri kayıt altına alınmalıdır.
• Enerji tüketimini ve enerji verimliliğini arttırmak için temel girdi olabilecek bileşenlerin ölçümlerinin doğru bir şekilde yapılması.
• Tesiste enerji tüketimi yüksek olan döner fırın, kazan vb ekipmanlar için enerji denge denklemleri yardımıyla verimlilik analizlerinin yapılması.
• Verimlilik arttırıcı veya basit işletme tedbirlerinin ve periyodik bakımların, enerji tasarrufu ile
takip sistemlerinin belirlenmesi.
• Enerji tasarrufu olanaklarının tespiti (Isı eşanjörleri, Ekonomizer, Kondensat dönüş sistemleri,
Güç faktörü düzeltmesi, Otomatik yanma kontrol sistemleri, Yüksek verimli aydınlatma,
Yüksek verimli motorlar, Değişken hız sürücüleri, Soft starter uygulamaları) ve bunun için yapılması gereken yatırım miktarının belirlenmesi.
• Önem dereceleri, yöntem, maliyet ve çalışma takvimini içeren bir tatbikat planının oluşturulması
• Hazırlanan ve içeriğinde enerji taraması bulgularının ve tavsiyelerin olduğu bir raporun hazırlanıp takdim edilmesi

Fizibilite çalışması nedir?

Fizibilite çalışması, herhangi bir tesiste yeni kazan alımı veya bileşik ısı güç santralinin kurulması vb. gibi büyük bir ekipman alımı veya değişikliğini gerektiren durumlardan önce yapılan standart
mühendislik çalışmalarıdır. Fizibilite çalışması yapılmadan önce genellikle bir ön enerji etüdü yapılır. Bunun akabinde yapılacak fizibilite çalışmasında ön enerji etüdünde değinilen enerji tasarrufu projelerine odaklanılabileceği gibi tesisin öncelikli sorunlarına yönelik projeleri de kapsayabilir.

Ön fizibilite nedir?

Ön fizibilite, yapılması muhtemel olan tesis veya ekipman yatırımının tespiti için yapılan kısa süreli bir araştırmadır. Bu çalışmada ön fizibilitesi yapılan ekipman veya sistemin tedariki sonrasında elde edilecek tasarruf potansiyeli, yatırım için gerekli bütçe tahmini yapılır. Bu aşamada tahminlerin gerçeğe yakın olması için gerekli araştırmaların yapılması önerilir.

Fizibilite çalışması adımları nelerdir?

1) İncelenen her teknik seçenek ayrıntılı olarak belirtilmeli ve uygun olanlar için akış diyagramları
hazırlanmalıdır.

2) Her bir seçenek için, uygulama öncesinde işletmeyi tanımlayan aşağıdaki spesifik veriler
belirlenmelidir. Bu verilere, fabrikanın tipine ve yönetimin isteklerine uygun olarak başka veriler de ilave edilebilir:
• Günlük, aylık ve mevsimsel değişiklikleri kapsayan fabrika veya fabrikanın etüt edilen bölümü
ile ilgili mevcut üretim düzeyleri.
• Mevcut çalışma programları (vardiya, bakım, programlı duruş gibi hususları kapsayan),
• Pik talepleri de kapsayan yakıt tiplerine göre mevcut enerji kullanımı ve geçmişteki trendler
• Tarifeleri ve yakıt maliyetlerini ayrıntılı olarak içeren mevcut üretim masrafları.
• Mevcut prosesle ilgili parametreler (sıcaklık, basınç, vb).
• İlgili ekipmanın proje uygulanmadan önceki mevcut işletme verimlilikleri ile ilgili yapılmış tespitler.
3) Projenin uygulanmasından sonra fabrika işletme faaliyetlerini tanımlayacak olan ve aşağıda bazı
örneklerle verilen spesifik veriler belirlenmelidir:
• Beklenen yeni üretim düzeyleri ve işletme programları.
• Enerji tiplerine göre gelecekteki enerji ihtiyaçları.
• Beklenen işletme parametreleri.
• Ekipmanların tahmin edilen faydalı kullanma süreleri.
4) Mali analizler ve Fabrikanın politikasını belirlemek için aşağıdakilere benzer olarak gerekli ilave
veriler belirlenmelidir:
• Şirketin marjinal vergi oranı.
• Borçlanmayı, borçlanma sürelerini, faiz oranlarını ve gerek duyulan borçları kapsayan yatırım
projeleri için Fabrikanın kabul edebildiği şartlar.
• Teklif edilen proje için gerekli geri ödeme süresi
5) Veri toplama, analiz programları ve sorumlulukları gösteren bir plan hazırlanmalı ve fabrika yönetimi ile tartışılmalıdır. Enerji tasarrufu etüdü sırasında elde edilen herhangi bir verinin yeni ölçümlerde kullanılıp kullanılamıyacağı kontrol edilmelidir.
6) İlgili ekipmanların işletme parametreleri ve verimlilikleri kontrol edilmeli, eğer mümkünse fizibilite çalışması analizlerinde kullanılacak verileri kaydetmeden önce optimum performansa ulaşmak için işletme şartlarında gerekli değişiklikler yapılmalıdır.
7) Proje uygulaması ile ilgili tüm maliyetler aşağıda belirtilen hususları da kapsayacak şekilde
belirlenmelidir:
• Maliyetteki döviz unsurları ve ilgili gümrük fiyatları belirtilmelidir.
• Ekipmanın dizayn veya satın alma masrafları.
• Mühendislik hizmetleri masrafları.
• İşletme ve bakım masrafları.

8) Teklif edilen seçeneklerin uygulanması ile ilgili veriler analiz edilerek enerji tasarrufu potansiyeli
hesap edilmelidir. Ekipman boyutunun değiştirilebildiği durumlarda (ısı eşanjörü yüzey alanı gibi)
değişik seçeneklerin karlılık oranları, tasarruflar ve maliyet analizleri açısından değerlendirilmeye tabi tutularak karar verme için fabrikaya yeterli bilgi sağlanmalıdır.
9) Maliyet analizi yapılmalıdır. Mülkiyeti devlete ait kurumlarda, uygulanan proje değerini ulusal
ekonomi açısından değerlendirmek için ekonomik analiz yapılmalıdır.
10) En avantajlı seçenekler için hassasiyet analizi yapılmalıdır.
11) Açık ve öz bir rapor hazırlanmalıdır.

Enerji etüdüne başlamadan önce kurumlar ne yapmalıdır?

Öncelikle verilen örnek formların, tesis yetkilileri tarafından doldurulup, etüdü yapacak yetki belgesine sahip kuruluşa gönderilmesi gerekir. Enerji etüdünü yapacak kuruluş tesis hakkında ancak bu şekilde bilgi sahibi olabilir. Eğer gerekiyorsa etüt yapacak kuruluş tarafından tesise kısa süreli bir saha ziyareti planlanarak tesiste ölçüm cihazlarının bağlanacağı yerlerin tespiti yapılır. Ayrıca tesisteki patlayıcı ve yanıcı maddelerin durumu, bunların hangi departmanlarda olduğu kesinlikle tespit edilmeli ve önlem alınmalıdır.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan sıcaklık ölçümü nedir?

Sıcaklık Ölçümü: Sıcaklık değerlerinin ortak bir dille ifade edilebilmesi için bir skalaya ihtiyaç
duyulur. Tüm sıcaklık ölçer cihazların temel prensibi suyun donma ve kaynama noktası gibi kolayca ulaşılabilecek sıcaklık değerlerine dayanır. Ortam sıcaklığı başta olmak üzere, su sıcaklığı ve iş yapan veya soğutucu akışkan sıcaklıkları ile yüzey sıcaklık değerlerinin tespiti önemlidir. Sıcaklık ölçümlerinde problar ve infrared pyrometreler kullanılır. Özellikle akışkan sıcaklıklarının ölçümlerinde problar sıcaklığı ölçülecek sıvıya daldırılmak suretiyle kullanılır. Yüksek sıcaklığı nedeniyle ulaşılamayan veya yaklaşılamayan yüzeylerin sıcaklıkları ise İnfrared Pyrometreler kullanılarak yapılabilir.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan akış ölçümü nedir?

Akış Ölçümü: Akışın ölçümlenmesinin istendiği durumlarda ise Hacimsel akış ölçümü, Kütlesel akış
ölçümü, Hız ölçüm metodu ile akış ölçümü, Pitot tüpü ile akış ölçümü, Elektromanyetik akış
ölçümü veya ultrasonik akış ölçümü gibi yöntemler kullanılabilir.
Belirli bir süreçte bir boru veya kanalda akım halinde olan akışkanın kütlesinin tartılarak tespit
edilmesi debinin tespitinde en basit ve uygun yöntemdir. Bu yöntemde dikkat edilmesi gerekli husus ise atmosfer şartlarında buharlaşan akışkanlar için özel bir önlem gerekiyor olmasıdır. Sanayide akış ölçümü son derece önem arz eden bir konudur. Düşük basınçlı gaz akışkanlarda gaz basınçları ve akış hızları için pitot tüpü ile sıcak telli ve pervaneli anometreler kullanılır. Yüksek basınçlı gaz akışkanlarında genellikle sabit anemometrelerden faydalanılır. Kömür gibi katı maddelerin konveyörler yardımı ile iletildiği durumlarda, konveyörün katarı ile katarın olmadığı durumlarda ise belli bir zamanda taşınan madde miktarı bir kapta tartılarak hesaplamalar yapılarak istenen değerler bulunur.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan basınç ölçümü nedir?

Basınç Ölçümü: Bir noktadaki gerçek basınç Mutlak basınç olarak adlandırılır.Basınç ölçen cihazların büyük bir bölümü atmosfer basıncında sıfır değerini gösterecek şekilde ayarlanmıştır. Bu tip cihazlardan ölçülen basınç mutlak basınç ve atmosfer basıncı arasındaki fark olan Gösterge Basıncıdır. Buna göre mutlak basınç ise izleyen ifade ile kolayca bulunur. 

Basınç ölçümünde kullanılan araçlar nelerdir?

Çok yüksek olmayan basınçlar Manometre yardımıyla, atmosfer basıncı ise Barometre yardımıyla
ölçülür. Atmosfer basıncının altındaki basınçlar ise Vakum olarak adlandırılır. Çok küçük vakum basınçlarından çok büyük basınç değerlerine kadar büyük bir aralıkta basıncın ölçümüne ihtiyaç duyulabilir. Bu ihtiyaç teknolojiyi değişik tipte ve ebatta basınç ölçerlerin geliştirilmesine sevk etmiştir.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan elektrik ölçümü nedir?

Elektrik Ölçümü: Elektrik devreleri ile ilgili kullanılan ölçü aletleri 2 ana başlık altında toplanabilir.
Bunlar sırası ile, ölçümleri ekranda dalga şeklinde gösteren ya da sayısal değerlerle gösteren şeklinde açıklanırElektrik kullanımı veya tüketimi ile ilgili tesislerde genellikle sayaçlar kullanılmaktadır. Ancak ortak hattan beslenen makina veya ekipmanlar için pens ampermetre, enerji analizörü gibi portatif cihazların kullanılmasında fayda vardır. Bu cihazlarla gerilim (V), akım (A), aktif güç (kW), reaktif güç (kVAr), güç faktörü (?), gibi birçok elektriksel paramatre monofaze ve trifaze sistemler için ölçülebilir.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan baca gazı ölçümü nedir?

Baca Gazı Ölçümü: Özellikle buhar kazanlarının yoğun kullanıldığı sanayi sektörlerinde kullanılan
katı, sıvı ve gaz yakıtların nasıl yakıldığı konusunda bir fikir vermesi ve gerekli önlemleri almak için
kullanılan cihazlardır.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan iletkenlik ölçümü nedir?

İletkenlik Ölçümü: Kazan suyunun iletkenlik ölçümleri Conductivity meter ile yapılır. Ayrıca kazan
suyunun iletkenlik ölçümleri bize ne zaman blöf yapacağımızı ne kadar blöf yapacağımızın tespitinde yardımcı olur. Blöf, kazan içindeki su saf değildir suyun içinde eriyik ve süspansiyon halde bulunan maddeler kazan içinde birikime neden olurlar. Özellikle süspansiyon halde bulunanlar kazan dibine çökerler. Süspansiyon halde bulunanlar ise suyu yüzeyinde toplanırlar. Bunların kazandan tahliye edilmesi gerekir. Bunun için dipte birikenler dip blöf üstte birikenler ise üst blöf vanaları yardımı ile sistemden atılırlar. Atılan su kadar sisteme yeni su ilave edilmesi de unutulmamalıdır.

Enerji etüdü yapılacak tesiste ölçümlerin alınacağı bazı cihazlarda aranan aydınlık seviyesi ölçümü nedir?

Aydınlık Seviyesi: Aydınlatma seviyelerinin ölçümü için lüxmetreler kullanılarak ölçülen değerlerin
standart tablolarla karşılaştırılması yardımıyla aşırı aydınlatman tespit edilir ve gerekli önlemler alınarak elektrik enerjisinden tasarruf sağlanır.