aofsoru.com

XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Xv. Yüzyıl Türk Edebiyatında Mesnevi

1. Soru

XV. Yüzyılda şairler tarafından en çok tercih edilip kullanılan aruz kalıpları hangileridir?

Cevap

XV. Yüzyılda, şairler tarafından en çok tercih edilip kullanılan aruz kalıpları;

“mefâîlün mefâîlün feûlün” ile “fâilâtün fâilâtün fâilün” olmuştur.


2. Soru

XV. Yüzyılda yazılan mesnevileri belli başlıklar altında incelemek mümkündür. Bunlardan üç tanesi nedir? Yazınız. 

Cevap

1- Dinî-tasavvufî-ahlaki mesneviler,

2- Aşk mesnevileri,

3- Tarihî-menkıbevi mesneviler,

4- Sergüzeşt-nâme ve hasb-i hâller,

5- Şehr-engîzler,

6- Mizahî mesneviler,

7. İlmî ve genel kültüre ait mesneviler.

Yukarıdakilerden herhangi üç tanesi sorunun cevabı olarak verilebilir. 


3. Soru

Dinî-ahlaki-tasavvufî mesneviler, Türk edebiyatı tarihinde, iki koldan gelişmiştir. Bu iki kol nedir? Yazınız.

Cevap

1- Didaktik

2- Lirik


4. Soru

Türklere has olan ve diğer İslami edebiyatların hiçbirinde görülmeyen “mevlid” türünün en olgun örneğinin olan eserin ismi ve bu eserin yazarı kimdir?

Cevap

Bu eser,  XV. asırda Süleymân Çelebi’nin Mevliddiye şöhret bulan Vesîletü’n-necât isimli eseridir. 


5. Soru

Hz. Peygamber’in hayatı ve yaşayışı etrafında yazılan mesnevilerden biri olan Yazıcıoğlu Mehmed’in Muhammediyye’si kaç beyitten oluşmuş ve bu eserde kaç farklı aruz kalıbı kullanılmıştır?

Cevap

Hz. Peygamber’in hayatı ve yaşayışı etrafında yazılan mesnevilerden biri olan Yazıcıoğlu Mehmed’in Muhammediyye’si, 9008 beyitten oluşmuş ve bu eserde 12 değişik aruz kalıbı kullanılmıştır.


6. Soru

Kemâl Ümmî’ye ait olan, bir hadisin manzum şerhidir;  815/1412’den sonra yazıldığı tahmin edilen bu mesnevi, 205 beyitten oluşmaktadır. Bu mesnevinin ismi nedir?

Cevap

Kırk Armağân


7. Soru

Tasavvufî mesnevilerden olan bu eser, Attâr’ın Musîbet-nâme’sinin çevirisidir ve Sultan II. Murâd’a takdim edilmiştir. Pir Mehmed'in bu eserinin ismi nedir?

Cevap

Tarîkat-nâme


8. Soru

İran edebiyatında da, manzum ve mensur olarak oluşturulmuş pek çok örneği bulunan, Türk edebiyatında ise, devrin en güzel Yûsuf u Züleyhâ mesnevisi vasfını kazanan eser kime aittir? 

Cevap

Hamdullâh Hamdî


9. Soru

Ehl-i Sünnet ne anlama gelmektedir?

Cevap

Hz. Peygamber ve ashabına itikatta uyanlar.


10. Soru

Sasanîler döneminin sonlarında doğan, İslami dönemde son şeklini alan Hüsrev ü Şîrîn hikâyesi, ilk kez kimin kalemi sayesinde edebi bir nitelik kazanmıştır?

Cevap

Hüsrev ü Şîrîn hikâyesi ilk defa Türk asıllı Genceli Nizâmî’nin kalemiyle edebî bir hüviyet kazanmıştır.


11. Soru

Türk edebiyatında Leylâ vü Mecnûn hikâyesini tam olarak nazmeden ilk şair bugünkü bilgilerimize göre kimdir?

Cevap

Türk edebiyatında Leylâ vü Mecnûn hikâyesini tam olarak nazmeden ilk şair bugünkü bilgilerimize göre Edirneli Şâhidî’dir


12. Soru

“Tarihî-destani-menkıbevi mesneviler", Türk edebiyatına XIV. asır şairlerinden Ahmedî’nin hangi eseri ile girmiştir?

Cevap

Bu mesneviler, Türk edebiyatına Ahmedi'nin İskender-nâme’siyle girmiştir.


13. Soru

Ahmed-i Rıdvân’ın İskender-nâme’sindeki hangi bölüm Osmanlı tarihiyle ilgilidir?

Cevap

Nusretnâme-i Osmân bölümü


14. Soru

Selâtînnâme, kim tarafından yazılmıştır ve ne anlatmaktadır?

Cevap

XV. asır tarihçilerinden olan Kemâl’in Sultan II. Bâyezîd namına 895/1490’da bitirdiği Selâtînnâme, kuruluşundan Fâtih devri sonuna kadar tam bir Osmanlı tarihidir. Kemâl, bilinçli olarak Türk dilinin “şeker gibi tatlı bir dil” olduğunu eserinin çeşitli yerlerinde dile getirmiş ve Türkçenin güzelliğini göstermek için eserini yazmıştır.


15. Soru

XV. Asırda İslâmî edebiyatlarda “megazî” veya “fütûh” ismiyle anılan eserlerin ismi nedir?

Cevap

“Gazavât-nâmeler”


16. Soru

Bir kişinin başından geçen olayların anlatıldığı manzum veya mensur eserin ismi nedir?

Cevap

“Sergüzeştnâme”


17. Soru

Kişilerinin kendilerinin ya da başkalarının hâlleriyle ilgili yazdıkları eserlerin ismi nedir?

Cevap

“Hasb-i hâller”


18. Soru

Bir şehrin özellikle güzelleri başta olmak üzere diğer tabiî ve medenî güzelliklerinin anlatılıp tasvir edildiği mesnevilerin ismi nedir?

Cevap

Şehr-engîzler


19. Soru

Sosyal ve beşerî ince bir hiciv ile temiz ve başarılı bir Türkçenin örneği olan Şeyhî’nin bu eseri Türk hiciv ve mizah edebiyatının şaheserlerindendir. Eserde, Şeyhî’nin başından geçen bir hadise kapalı istiare yoluyla hayvanlarla temsil edilerek en mükemmel tarzda aksettirilmiş ve başarılı tasvirlere yer verilmiştir. bu eserin ismi nedir?

Cevap

Har-nâme


20. Soru

Melhame ne anlama gelmektedir?

Cevap

İslâmî ilimlerden sayılıp çeşitli konularda, özellikle de kozmik olaylar hakkında önceden bilgi veren, bunlardan korunma ve faydalanma yolunu öğreten ilim.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email