aofsoru.com

XIV-XV. Yüzyıllar Türk Edebiyatı Dersi 4. Ünite Sorularla Öğrenelim

Xv. Yüzyıl Doğu Türk Edebiyatı: Çağatay Dili Ve Edebiyatı

1. Soru

Çağatay Hanlığın idare bakımından, bir tarafta Maveraünnehir diğer tarafta ise Talas ve Manas ırmakları arasındaki Isık göl çevresinde yer alan Moğolistan olmak üzere ikiye bölünmesi hangi hanın zamanında başlamış, hangi hanın hükümdarlığı döneminde son bulmuştur?

Cevap

Çağatay Hanlığın idare bakımından, bir tarafta Maveraünnehir diğer tarafta ise Talas ve Manas ırmakları arasındaki Isık göl çevresinde yer alan Moğolistan olmak üzere ikiye bölünmesi Tarmaşirin zamanında başlamış ve bu bölünme Tuğluk
Timur'un hükümdarlığı döneminde son bulmuştur. 


2. Soru

XVI. yüzyıla ait hangi tezkirelerde Türkmen şairlerinden bahsedilmiş ve şiirlerinden örnekler verilmiştir?

Cevap

XVI. yüzyıla ait Sam Mirza Tezkiresi ve Sâdıkî’nin Çağatayca olan Mecma‘u’l-havâs tezkirelerinde Türkmen şairlerinden bahsedilmiş ve şiirlerinden örnekler verilmiştir.


3. Soru

XVIII. yüzyılda Mîrzâ Mehdî Han'ın yazdığı ve içinde hem lugat-i Türk hem de lugat-i Çagatay terimlerini kullanmış olduğu sözlüğün adı nedir?

Cevap

XVIII. yüzyılda Mîrzâ Mehdî Han'ın yazdığı, içinde hem lugat-i Türk hem de lugat-i Çagatay terimlerini kullanmış olduğu sözlüğün adı Senglah'tır. 


4. Soru

Türkoloji araştırmalarında “Çağatayca” terimi ilk olarak ne zaman ve nerede kullanılmaya başlamıştır?

Cevap

Türkoloji araştırmalarında “Çağatayca” terimi, XIX. yüzyılın ortalarında ilk defa Avrupa’da kullanılmaya başlanmıştır.


5. Soru

Radloff ve Korş yapmış oldukları tasnif denemelerinde, Çağataycayı hangi dilin 
devamı olarak göstermişlerdir?

Cevap

Radloff ve Korş yapmış oldukları tasnif denemelerinde, Çağataycayı Eski Uygurcanın
devamı olarak göstermişlerdir. 


6. Soru

Çağatay edebiyatını kaç döneme ayırırlar ve bu dönemlerin isimleri nedir? 

Cevap

Çağatay edebiyatını üç döneme ayırırlar: Klasik Öncesi Dönem, Klasik Çağatayca Devri ve Klasik Sonrası Devir. 


7. Soru

Nevâî’nin Mecâlisü’n-nefâis adlı şairler tezkiresine göre,hangi şair Maveraünnehirlidir ve Timurluların Uluğ Bey zamanında büyük bir şöhrete ulaşmış, hatta saray şairliğine kadar yükselmiştir?

Cevap

Nevâî’nin Mecâlisü’n-nefâis adlı şairler tezkiresine göre, Sekkâkî, Maveraünnehirlidir ve Timurluların Uluğ Bey zamanında büyük bir şöhrete ulaşmış, hatta saray şairliğine kadar yükselmiştir.


8. Soru

Gül ü Nevrûz adlı mesnevinin ve Divan'ın tercümeleri hangi şaire aittir?

Cevap

Gül ü Nevrûz adlı mesnevinin ve Divan'ın tercümeleri Mevlânâ Lütfî'ye aittir.


9. Soru

Mevlânâ Lütfî Çağatay dili dışında başka hangi dilde eser yazdığı biliniyor?

Cevap

Mevlânâ Lütfî Çağatay dili dışında Farsça şiirler yazdığı biliniyor ama onun yazma mecmualarda zikr edilen Farsça Divanı henüz ele geçmemiştir.


10. Soru

Deh-nâme adlı mesnevinin ve Beng ü Çagır adlı münazaranın yazarı kimdir?

Cevap

Deh-nâme adlı mesnevinin ve Beng ü Çagır adlı münazaranın yazarı Yûsuf Emîrî'dir. 


11. Soru

Yûsuf Emîrî’nin hangi eseri âşık ile maşuk arasındaki mektuplaşmalardan oluşan mesnevi türü bir eserdir?

Cevap

Yûsuf Emîrî’nin, Deh-nâme (On Mektup) adlı eser, âşık ile maşuk arasındaki mektuplaşmalardan oluşan mesnevi türü bir eserdir.


12. Soru

XVI. yüzyılda istinsah edilmiş olan Atâî Divanı’nın bugüne kadar bilinen tek nüshası nerededir?

Cevap

XVI. yüzyılda istinsah edilmiş olan Atâî Divanı’nın bugüne kadar bilinen tek nüshası St.
Petersburg Şarkiyat Enstitüsü’nde kayıtlıdır.


13. Soru

Mahzenü’l-esrâr eseri hangi Çağatay edebiyatın klasik öncesi dönemi yazarın eseridir?

Cevap

Mahzenü’l-esrâr eseri Haydar Tilbe'nin eseridir. 


14. Soru

Hangi yazar Nevâî’ye göre Timur’un beş oğlundan biri olan Mîrânşâh’ın oğludur?

Cevap

Nevâî’ye göre Seyyid Ahmed Mîrza, Timur’un beş oğlundan biri olan Mîrânşâh’ın oğludur.


15. Soru

Çağatay edebiyatının Klasik öncesi Dönemin hangi yazarı Ok ve Yaynı? Münâzarası adlı eseri ile tanınmıştır?

Cevap

Ok ve Yaynı? Münâzarası adlı eseri ile tanınan yazar Yakînî'dir. 


16. Soru

Nesir olarak yazılmış kısa mukaddimeden sonra gelen 130 beyitten oluşan Sazlar Münâzarası küçük mesnevisi hangi Çağatay edebiyatı Klasik Dönem Öncesi yazara aittir?

Cevap

Nesir olarak yazılmış kısa mukaddimeden sonra gelen 130 beyitten oluşan Sazlar Münâzarası küçük mesnevisi Ahmedî'ye aittir. 


17. Soru

Ali Şir Nevâî, Herat’a döndüğünde, dostu Hüseyn-i Baykara’nın yanında hangi görevde çalıştı?

Cevap

Ali Şir Nevâî, Herat’a döndüğünde, dostu Hüseyn-i Baykara’nın yanında “mühürdarlık” görevinde çalıştı.


18. Soru

1472 yılında Nevâî, “Emîr” yani “Dîvân beyi” unvanını aldıktan sonra hangi hareketi birçok düşman edinmesine sebep olmuştur?

Cevap

1472 yılında Nevâî, “Emîr” yani “Dîvân beyi” unvanını aldıktan sonra bütün gücüyle ülkedeki yolsuzluklarla savaşıp haksızlığa uğrayanları korumaya çalışması birçok düşman edinmesine sebep olmuştur.


19. Soru

“En büyük sultanlık söz sultanlığıdır” cümlesi Çağatay Edebiyatın Klasik Devrin hangi yazarına aittir?

Cevap

“En büyük sultanlık söz sultanlığıdır” cümlesi Ali Şir Nevâî'ye aittir.


20. Soru

Nevâî, Mecâlisü’n-Nefâis adlı şuara tezkiresinin bir bölümünü yakın arkadaşı olan hangi yazara tahsis etmiştir?

Cevap

Nevâî, Mecâlisü’n-Nefâis adlı şuara tezkiresinin bir bölümünü yakın arkadaşı olan Hüseyn-i Baykara'ya tahsis etmiştir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email