aofsoru.com

Batı Edebiyatında Akımlar 2 Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Fütürizm, Letrizm

1. Soru

Fütürizm nedir?

Cevap

Fransızca “futur” (gelecek) kelimesinden türetilen “fütürizmin” Türkçe karşılığı “gelecekçilik”tir.


2. Soru

Fütürizmin amacı nedir?

Cevap

Fütürizmin amacı, dünyadaki dinamikleri-makine, enerji, hız-çeşitli teknikler aracılığıyla sanat eserleriyle buluşturmak ve böylece insanların aktif bir rol ile geleceklerini kurgulamalarını sağlamaktır.


3. Soru

Fütürizm akımın ortaya çıkışının başlıca nedenleri nelerdir?

Cevap

19. yüzyılın sosyal, siyasal, ekonomik, ahlakî yapısı ve bu yapının insanlar üzerindeki olumsuz etkileri, İtalya’nın Avrupa ülkelerinin gerisinde kalması ve sanat/edebiyat akımlarının etkisi.


4. Soru

Fütürist akımın İtalya’da ortaya çıkmasının sebebi nedir?

Cevap

İtalya’nın siyasî ve ekonomik durumudur. İtalya, 20. yüzyılda sanayileşme ve teknolojik gelişmelerle güçlenen İngiltere, Fransa ve Almanya gibi ülkelere göre daha yavaş gelişme göstermiştir. Fütüristlerin bu durum için sunduğu çözüm önerisi, sanayi ve teknolojinin imkânları ile yeni bir dünya yaratmaktır. 


5. Soru

Fütürizm hangi sanat akımlarının içinde ortaya çıkmıştır?

Cevap

 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Fütürizm doğduğunda bir taraftan empresyonist, bir taraftan kübist bir taraftan da dadaist akım devam etmektedir.


6. Soru

Fütürizmin sembolik anlatımdan farkı nedir?

Cevap

Fütüristlere göre sembolik dil bir yönüyle akıl tutuculuğudur. Sembol doğası itibariyle değişken olmayan, sabit ve tekrarlanan bir unsurdur. Oysaki fütüristler durağanı değil hareketli olanı, tekrar edileni değil çağı yakalayanı tercih ederler.


7. Soru

Bildirge nedir?

Cevap

Türkçe karşılığı “bildirge” olan “manifesto”nun anlamı, toplumsal bir hareketin siyasal inanç ve amaçlarının açık ifadesidir.


8. Soru

Fütürizm’in ilk bildirgesi nedir ve kim tarafından yazılmıştır?

Cevap

Fütürizmin ilk bildirgesi Filippo Tommaso Marinetti (1876-1944)’nin 1909 yılında Fransa’da yayımladığı Fütürizm Manifestosu’dur.


9. Soru

“Fütüristlerde Gelenek Karşıtlığı” isimli bildirgenin öne sürdüğü düşünce nedir?

Cevap

Fransız şair, eleştirmen Apollinaire, bu bildirgede okuru etkilemenin yolunun ses, şekil ve görüntüyü bir arada kullanmak olduğunu vurgulamıştır. Apollinaire’e göre şiir aynı zamanda bir müzik yapıtı olmalıdır. Çünkü şiirde kullanılan her bir harfin bir ses değeri vardır ve şiirin bütününe hâkim olan bu ses okura ulaştırılmalıdır.


10. Soru

Fütürizmin yayılmasında neler etkili olmuştur?

Cevap

Fütürizmin hızla yayılmasında bildirgeler ve dönemin yayın organları önemli role sahip olmuştur. Alman, İngiliz, Fransız dergiler fütürist akımı yayımladıkları yazılarla desteklemişlerdir. Viyana’da ise çıkan Die Fackel ve Der Brenner, Imago; Floransa’da Lacerba vb. dergilerdir.


11. Soru

Fütürizmin temel ilkeleri nelerdir?

Cevap

Eskiyi reddetmek, dinamizm, hız ve teknolojiyi yansıtan eser vermek ve modern sanat yaratmaktır.


12. Soru

Fütürist edebiyatının can­landırılması için neler yapılmıştır?

Cevap

Geçmişte yazılan eserler yok sayılmış, sanatçı özgür bırakılmış, geleneksel yapılar terk edilmiş, çağa uygun yeni temalar işlenmiş ve şiirin klasik yapısı kırılmıştır.


13. Soru

Fütürist sanatçılar şiirde dinamizmi yakalamak için hangi temalara yer vermişlerdir?

Cevap

Fütürist sanatçılar şiirde dinamizmin hız, makine, enerji, elektrik, liman, gar, fabrika, tünel, şantiye, tersane, tren, uçak, araba, gemi, köprü, demir gibi mekanik çağın simgesi olan konularla sağlanacağına inanarak şiirlerinde bu temalara yer vermişlerdir.


14. Soru

Fütüristlere göre estetiğin esas belirleyicileri nelerdir? 

Cevap

Fütüristler göre hız, makine, enerji, hareket eserin estetik değerinin esas belirleyenidir.


15. Soru

Fütürist şiirlerinde hareketli bir yapı yaratmak için hangi ilkeler kullanılmıştır?

Cevap

Kelimeleri özgürce kullanılması, otomatik yazıdan faydalanılması, kuraldan uzak anlatımın tercih edilmesi ve klasik söz diziminin kırılmasıdır.


16. Soru

Aliterasyon ve asonans kavramlarının anlamları nelerdir?

Cevap

Aliterasyon, sessiz harflerin tekrar edilmesidir. Asonans ise sesli harflerin tekrar edilmesidir.


17. Soru

Otomatik yazı nedir?

Cevap

Otomatik yazı, şairin bilinçaltındakileri doğrudan, olduğu gibi kağıda dökmesidir.


18. Soru

Fütüristlere göre sanatçı kimdir?

Cevap

Fütüristlerin göre sanatçı, “akıl ve geçmiş tutsaklığından kurtulup toplumun çağı yakalamasına önderlik eden kişi”dir.


19. Soru

Fütürizmin edebiyat alanındaki temsilcileri kimlerdir?

Cevap

Filippo Tommaso Marinetti, Guillaume Apollinaire, Valery Larbaud, Vladimir Vladimirovic Mayakovski, David Davidoviç Burlyuk ve Velimir Vladimiroviç Hlebnikov’dır.


20. Soru

Fütürizmin resim alanındaki temsilcileri kimlerdir?

Cevap

Giacomo Balla, Gino Severini, Carlo Carra, Umberto Boccioni ve Luigi Russolo’dur.


21. Soru

Letrizm (Harfçilik) nedir? 

Cevap

Letrizm, Fransızca harf anlamına gelen lettre kelimesinden türetilmiş bir kelimedir. Letrizm, şiiri kelimeyi değil harf­leri esas alarak yazmak isteyen, şiirdeki ses organizasyonunun, anlamın/anlamsızlığın ve tüm bunların birleşimden doğacak şiire ait duygunun harflerle yakalanabileceğini savu­nan bir şiir akımıdır.


22. Soru

Letrizmin ne zaman ve kimin tarafından ortaya çıkmıştır? 

Cevap

Letrizm II. Dünya Savaşı sonrasında Romen asıllı Isodore Isou tarafından 1946 yılında ortaya çıkmıştır.


23. Soru

Isodore Isou’nun şiire yönelik tepkisi nedir? 

Cevap

Isou’nun tepkisi var olan her şey­den ziyade var olanın yanlış yorumlanmalardır. Isou’ya göre anlam kelime ile var olmaz. Anlamın belirleyicisi kelimeden önce harftir. Bu yüzden, Roman şairin tepkisi öncelikle kelimelerdir. Şiirde sarsıcı bir yenilik yapmak için öncelikle dilin en küçük biriminden başlamak gerekir. Dil ancak bu şekilde çözümlenebilir ve iyi şiir ancak bu çözümlemelerle yaratılabilir.


24. Soru

Letrist şairlerin amacı nedir?

Cevap

Letrist şairlerin amacı harf ve ses üzerine kurulu bir dil ile uluslar arası bir şiir yaratmaktır.


25. Soru

Letrist şiirinin ilkeleri nelerdir?

Cevap

Gelenekte var olan her şeye karşı çıkmak, harf ve sese dayalı bir dille şiir yazmak, harf ve seslerle dilde yeni bir anlam evreni yaratmak, anlamı sesle kurmak ve Dadaizm ve Sürrealizmin etkisidir.


26. Soru

Dilin klasik yapısını kırarak fonetik şiiri yarattığı için ultra letrist olarak nitelendirilen sanatçı kimdir?

Cevap

François Dufrêne, 1946 yılında letristlere katılan Dufrêne “ses şiiri (so­und poetry)”nin öncüsü olarak bilinir. Dilin klasik yapısını kırarak fonetik şiiri yarattığı için ultra letrist olarak nitelendirilir.


27. Soru

Türk edebiyatında bazı şiirlerinde letrizmin etkileri görülen edebiyatçı kimdir?

Cevap

Letrizmin Türk edebiyatında temsilcisi yoktur. Ancak II. Yeni şairlerinden İlhan Berk’in bazı şiirlerinde letrizmin etkileri görülür.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email