Hasta Çocukların Gelişimi Ve Eğitimi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Hastalık ve hastaneye yatmanın aile bireyleri üzerinde yarattığı başlıca etkiler nelerdir?

Hastalık ve hastaneye yatma, hem çocuk hem de ailesi için oldukça stresli bir deneyimdir. Aile üyelerinden bir kişinin sağlık sorunu yaşaması, tüm ailede bazı sorunların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Süreğen hastalık durumlarında hastalığın yaşam boyu sürmesi, çocuk ve ailesine olan etkisinin de sürekli olmasına yol açmaktadır. Böyle bir durumda, çocuğun ve ailesinin her zamanki yaşamsal dengeleri alt-üst olmaktadır. Özellikle ailenin süreğen bir hastalıkla yaşama çabası sırasında maddi güçlükler, iş ve şehir değişiklikleri, sosyal izolasyon, diğer çocuklara yeterince zaman ayıramama, zaman içerisinde anne-babanın evlilik ilişkisinde oluşan sıkıntılar sıklıkla görülen yaşamsal denge değişiklikleri arasındadır.

Sosyal İzolasyon nedir?

Sosyal İzolasyon; kişinin kendini diğer tüm insanlardan aşağı ya da farklı görmesinin sonucu olarak toplumdan soyutlaması durumudur. Bu kişiler kendilerini bir gruba ait hissetmede güçlük çekerler, zorunluluklar haricinde
kimseyle görüşmek istemezler.

Çocukların hastalık karşısında gösterdikleri tepkileri değiştiren etmenler nelerdir?

Çocukların hastalık karşısında gösterdikleri tepkileri değiştiren etmenler şunlardır:

• Çocuğun gelişim düzeyi
• Hastalığın derecesi ve şiddeti
• Tedavinin şekli
• Hastalığın yarattığı kalıcı etki ve sınırlamalar
• Hastalığın çocuk ve ailesi için taşıdığı anlam
• Hastalıkla ilgili düşünceler
• Çocuğun yaşı 

Hastalık ve hastaneye yatma nedeniyle uzun süre eğitim ortamından uzak kalacak olan çocuklar için gerek hastanede, gerekse evde eğitimlerine devam etmelerinin sağlanmasının önemi nedir?

Özellikle okul çağındaki çocuklar için hastalık ve hastaneye yatma o dönem için çok değerli olan bağımsızlığını, arkadaşlarıyla olan ilişkilerini, okul ve oyun aktivitelerini engellemektedir. Okula devam edilememesi, çocukların sosyal gelişimlerini destekleyecek deneyimlerin kısıtlanmasına, okula uyumlarının ve
okul başarılarının azalmasına, böylece çocukların gelişimlerinin olumsuz etkilenmesine neden olmaktadır. Bu nedenle hastalık ve hastaneye yatma nedeniyle uzun süre eğitim ortamından uzak kalacak olan çocuklar için gerek hastanede, gerekse evde kaldıkları süre boyunca eğitimlerine devam etmelerinin sağlanması gerekmektedir,

Çocukların hastaneye yatışları sırasında yaşadıkları deneyimleri etkileyen faktörler nelerdir?

Çocukların hastaneye yatışları sırasında
yaşadıkları deneyimleri etkileyen üç genel faktör vardır. Bu faktörler;

• çocuğun kişisel özellikleri
• anne-babaların reaksiyonları
• hastaneye yatırılma koşullarıdır.

Süreğen hastalıklar nedeniyle hastanede yatış, çocuklarda hangi etkileri yaratmaktadır?

Süreğen hastalıklar nedeniyle hastanede yatış, çocuklarda şu etkileri yaratmaktadır:

• gerileme (regresyon) davranışları
• çeşitli gelişimsel gerilik veya gecikmeler
• çocuğun akademik gelişimi üzerinde de olumsuzluklar
• okula devamsızlık yapmak zorunluluğu

Yatakbaşı destek uygulamaları nedir?

Yatakbaşı destek uygulamaları, çocuk hastaların hastane deneyiminde gelişen psikososyal stresin engellenmesi yaklaşımlarından biridir. Bu yaklaşım akut ya da kronik bir hastalık nedeniyle hastanede yatan, sağlık durumu oyun odası ve hastane sınıfına gitmesi için uygun olmayan (örn, yoğun bakım ya da yanık ünitesinde tedavi gören) ya da yaşı bu ortamlara gidemeyecek kadar küçük olan (örn, yeni doğan bebekler) bebek ya da çocukların aileleriyle birlikte bulundukları odada gelişimsel ve eğitimsel açıdan desteklenmelerini içermektedir.

Psikososyal Stres ne anlama gelir?

Psikososyal Stres, kişiye güç gelen, baskı ve engelleme yaratan, çıkmaza sokan,
çaresizliğe sürükleyen, acı veren, bunaltı ve üzüntü verici, önemli ve güç yaşam olaylarıdır.

Türkiye’de Yatakbaşı Destek Uygulamaları kimler tarafından sağlanır?

Türkiye’de Yatakbaşı Destek Uygulamaları,  lisans mezunu çocuk gelişimciler tarafından, diğer sağlık personeli ile iş birliği yapılarak sağlanır.

Hastanede yatarak tedavi gören bebek ve çocuklar için yapılan yatakbaşı destek uygulamalarının amacı nedir?

Hastanede yatarak tedavi gören bebek ve çocuklar için yapılan yatakbaşı destek uygulamalarının amacı

• Bebeklerde/çocuklarda hastaneye yatışlarına bağlı olarak oluşabilecek stresin azaltılması,
• Hastane ortamına uyum sağlamalarının kolaylaştırılması,
  Bulundukları ortamın görsel, işitsel, dokunsal uyaranlarla zenginleştirerek gelişimlerinin desteklenmesi,
• Bebekte/çocukta hastane ortamına ve burada çalışan kişilere karşı güven duygusunun geliştirilmesi,
• Çocukların kendilerini rahatlıkla ifade edebildikleri, duygularını dışa vurabildikleri özgür ortamlar yaratılması,
• Çocuğun aklında soru işareti yaratan hastalık ve hastaneye yatış ile ilgili belirsizliklerin giderilmesi,
• Bebeğin/çocuğun gelişimsel değerlendirmesinin yapılması ve destek programlarının uygulanması,
• Ailelerin bebeklerinin/çocuklarının gelişimsel özellikleri ve onların gelişimlerini nasıl destekleyecekleri konusunda bilgi sahibi olmalarının sağlanmasıdır.

Yatakbaşı destek uygulamalarında ailenin önemi nedir?

Yatakbaşı destek uygulamalarında aile önemli bir unsurdur. Çünkü sağlık hizmetinin planlanması, sunulması ve değerlendirilmesi aşamalarında hasta, aile ve sağlık çalışanlarının ortak hareket etmelerinin temel alınması gerekmektedir. Hastanede yatan çocuğun sosyal, duygusal ve gelişimsel olarak desteklenmesi ve sağlığının sürdürülmesinde ailenin yaşamsal bir rolü vardır.

Yurt dışında yatakbaşı destek uygulamaları ne şekilde gerçekleşmektedir?

Yurt dışındaki hastanelerde Çocuk Yaşam Uzmanları (Child Life Specialist) ve gönüllüler, çocukların hastane yaşantısına hazırlanmasında ve hastane de yattıkları süre boyunca desteklenmelerinde etkin bir rol üstlenmektedirler. Eğitim-oyun terapistleri, müzik terapistleri, yaratıcı sanat terapisi, evcil hayvan terapi programı, çocuk ve medya programları yurt dışındaki hastanelerde yatakbaşı destekte kullanılan yaygın uygulamalardır.

Sanat Terapisi nedir?

Sanat Terapisi; hastalık ve hastaneye yatış süresinde yaşanan zorluklarla baş etmede sanatın tedavi edici yanının uzmanlar tarafından uygulanmasıdır. Sanat ürünleri ve süreçlerinin oluşturulması sayesinde çocuklar bilişsel yeteneklerini geliştirerek hastalığın etkileri, stres ve travmatik deneyimler ile baş edebilmektedirler.

Müzik Terapisi nedir?

Müzik Terapisi; sağlık veya eğitim sorunları olan bireylerin psikolojik, fiziksel, bilişsel, sosyal işleyişinde olumlu değişiklikleri gerçekleştirmek için uzman bir kişi tarafından müziğin kullanımıdır. Müzik terapistleri duygusal rahatlamayı, fiziksel sağlığı, sosyal işlevselliği, iletişim becerilerini müzikal tepkiler yoluyla değerlendirmeye katarak disiplinler arası tedaviyi desteklemektedir.

Sanat ve müzik terapisinin hedefleri nelerdir?

• Hastalık / hastane ile ilgili duygu ve düşüncelerini ifade etmeye teşvik etmek,
• Çocukların hastanede yatış sürecine ilişkin travmatik deneyimleri ile çalışmak,
• Olumlu benlik saygısı ve beden imajının geliştirilmesini sağlamak,
• Bağımsızlık ve kontrol duygularını geliştirmek,
• Akran etkileşimini sağlamak ve hastane ortamında bir gruba ait olma duygusunu hissettirmek,
• Hastaneye yatışla başa çıkmada farklı yöntemler geliştirilmesini sağlamaktır.

Terapötik Oyun nedir?

Terapötik Oyun; çocuk yaşam uzmanlarının, hastaların hastane yaşantısı ile başa çıkmalarını sağlamak için, oyun, sanat, el sanatları, kartlar, evcilik oyunları, yemek pişirme vb. tanıdık faaliyetler kullandıkları bir oyun türüdür. Bu oyunlar aracılığıyla çocukların hastane yaşantısını daha normal algılamaları, sosyalleşmeleri ve duygularını ifade etmeleri sağlanmaktadır.

Tıbbi Oyun nedir?

Tıbbi Oyun; çocukların gerçek veya taklit tıbbi ekipman ve malzemeler kullanılarak, kuklalarla ve elleriyle bu araç-gereci tanımalarına yardımcı olacak bir oyun türüdür. Böyle bir fırsat çocukların duygularını ve sağlık deneyimleri hakkındaki korkularını azaltarak, kendilerini daha iyi ifade etmelerini ve öz güveni yüksek bireyler olmalarını sağlamaktadır.

Evcil Hayvan Terapisi Programı nedir?

Evcil Hayvan Terapisi Programı; Bu program çocuklarla köpeklerin güvenli etkileşimi ile hastane ortamını daha keyifli ve daha az stresli hale getirmek için gerekli ortamı yaratmaktadır. Program eğitimli gönüllüler ile köpekleri olan ziyaretçileri kapsamaktadır.

Hastane okulları ve hastane sınıflarının açılma sebebi nedir?

Hastane okulları ve hastane sınıfları; yatarak tedavi gören ve/veya süreğen hastalığı nedeniyle örgün eğitim kurumlarından doğrudan yararlanamayacak durumda olan okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise çağındaki bireylerin, eğitimlerini kesintisiz sürdürmelerini sağlamak amacıyla açılmaktadır.

Türkiye'de ilk Hastane Okulu nerede ve ne zaman kurulmuştur?

Türkiye'de ilk Hastane Okulu, Hacettepe Üniversitesi Çocuk Hastanesi'nde 1994 yılında kurulmuştur.

Ülkemizde bir hastanede Hastane Sınıfının açılabilmesi için nasıl bir resmi prosedür işlemektedir?

Ülkemizde bir hastanede Hastane Sınıfının açılabilmesi için Milli Eğitim Bakanlığı ile Sağlık Bakanlığı ve üniversiteler arasında bir protokol imzalanması gerekmektedir.

Ülkemizde hastane sınıflarında eğitim ve öğretim nasıl gerçekleşmektedir?

Hastane sınıflarında eğitim ve öğretim için en fazla 10 öğrencilik bir derslik gerekmektedir. Eğitim sınıflarda sınıf öğretmeni ve müdür yetkili bir öğretmen tarafından gündüzlü olarak, normal veya ikili, genellikle de birleştirilmiş sınıflar hâlinde yürütülmektedir. Sınıfa gelemeyecek durumda olan öğrencilere odalarında eğitim verilmektedir. Hastanede bir aydan daha az süre yatarak tedavi gören bireylerin eğitimleri sorumlu olduğu öğretim programları esas alınarak okuma-yazma, problem çözme, resim yapma vb. serbest çalışmalar şeklinde sürdürülür. Bir aydan fazla hastane ilköğretim sınıfına devam eden öğrencinin başarı durumu ve gelişimi okuluna bildirilir; sınıf geçme ve diploma işlemleri kayıtlı bulunduğu okul tarafından yürütülür.

ABD'de Akıllı Robot “Pebbles"ın geliştirilme amacı nedir?

Hastalığı nedeniyle okuluna devam edemeyip hastane ortamında eğitim alan çocukların akranları ile iletişime geçmesi, akademik başarılarının yanı sıra sosyal ve iletişim becerilerinin de gelişimine katkıda bulunarak daha fazla öz güven ve bağımsızlık kazanmalarını sağlamaktadır. Bu doğrultuda, “Pebbles” adı verilen, çocuğun tam zamanlı normal eğitim veren okulu ile video konferans yolu aracılığıyla iletişimini sağlayan bir araç geliştirilmiştir. Bu cihazın geliştirilmesinin temel amaçları; hastanede kalan öğrencinin uzaktan erişim ile gerçek zamanlı normal sınıfında yer almasını sağlamak, sınıftaki fiziksel varlığını oluşturmak ve etkileşime teşvik etmektir.

TeleAula Projesi nedir?

TeleAula, hastanede yatarak tedavi gören çocukların okulu ve arkadaşları ile iletişim kurmak için geliştirilen bir projedir. TeleAula; hastane servislerinin değişen doğası gereği, yenilikler yapmak ve daha iyi sonuçlar için çaba harcamak demektir. Bu proje, hastanede yatan çocukların okul ihtiyaçları göz önüne alınarak yapılmış ve bu kapsamda Lizbon’da dört tane çocuk hastanesi ile çalışılmıştır.

TeleAula Projesi ile ilişkili eğitim modelleri nelerdir?

TeleAula Projesi ile ilişkili üç eğitim modeli vardır. Bunlar;

• Sınıf Merkezli Model: Çocuğun hastane sınıfının bağlı olduğu okul ile bağlantı kurarak, o okulun müfredatını ve ödevlerini takip edebildiği modeldir.
• Okul Dinamikleri Merkezli Model: Hastane sınıfının önceden tanımlanan bir ya da birden fazla hastane dışındaki okul ile bağlantı kurduğu modeldir.
• Karışık Model: Çocuğun, kaynak okul ve aynı zamanda hastane sınıfı ile bağlantı kurabildiği, tıbbi nedenlerden dolayı çocuğun izole edilmesi gereken durumlarda kullanılan ve aynı zamanda kaynak okulda öğretmenleri tarafından verilen ödevleri yapabildiği modeldir.

İzolasyon ne anlama gelir?

İzolasyon; mikroorganizmaların dışarıdan hastaya, hastadan diğer hastalara, hastadan ziyaretçilerine, hastadan sağlık çalışanlarına, sağlık çalışanlarından hastalara geçişini engellemek için farklı düzeylerde alınan tedbirler zinciridir.
İzolasyon gereğinin düzeyine göre, hastanın yanına girerken maske takılması, eldiven giyilmesi, özel koruyucu kıyafet giyilmesi alınan tedbirlere örnek olarak verilebilir.

Veli sözleşmesi nedir?

Veli sözleşmesi, evde eğitim hizmetinden yararlanacak bireyin velisinin eğitim sürecinde gerekli koşulları sağlamayı ve iş birliği yapmayı beyan ettiği belgedir.

Ülkemizde evde eğitim hizmeti nasıl gerçekleşmektedir?

Evde eğitim hizmeti, öncelikle gezerek özel eğitim görevi yapan öğretmen tarafından verilmesi esastır. Ancak evde eğitim hizmetinde, çocuğun yaş ve gelişim özellikleri ve öncelikli ihtiyaçlarına göre diğer alan öğretmenleri de görevlendirilir. Çocuk, öğrenimini kayıtlı bulunduğu okulun eğitim programına göre sürdürür. Evde eğitim hizmetine ilişkin planlama, çocuğun ihtiyacı ve eğitim ortamına ilişkin şartlar dikkate alınarak ve haftalık ders saati sayısı on saatten az olmamak üzere kurulca yapılır.

Fueled nedir?

Fueled, süreğen hastalığı olan çocuğun okuluna geri döndüğünde uyum sorunu
yaşamasını engellemek amacıyla evden okul ve rehber öğretmenler ile bağlantı kurarak eğitimine devam etmesini sağlayan, yurt dışında kullanılan bir programdır.