Çalışma Ekonomisi Dersi 7. Ünite Sorularla Öğrenelim

Endüstriyel ilişkiler sistemi hangi unsurların bileşimi olarak tanımlanmaktadır?

Endüstriyel ilişkiler sistemi, emek piyasasının piyasa güçleri, devlet ve toplu pazarlık sisteminin bir tür bileşimi tarafından düzenlenmesi olarak tanımlanabilir.

Sendikaların, rekabetçi koşullarda olsalar, elde edemeyecekleri kazançları ele geçirdiklerinde, topluma “tekel maliyeti” olarak adlandırılan bir maliyet yükleyeceğini savunan iktisadi okul hangisidir?

Neo klasik yaklaşım, tam rekabetçi bir ekonomide, sendikaların sendika üyesi olmayan çalışanlara göre, kendi üyeleri için daha yüksek ücret, daha iyi çalışma koşulları elde etmede başarılı olmalarının yarattığı bozuklukların toplumsal maliyetine odaklanır. Sendikalar, rekabetçi koşullarda olsalar, elde edemeyecekleri kazançları ele geçirdiklerinde, topluma “tekel maliyeti” olarak adlandırılan bir maliyet yüklerler.

Sendikaların en etkili mücadele aracı nedir? Açıklayınız.

Grev sendikaların en etkili mücadele aracıdır. Grevdeki işçiler sendikaya aidat ödemedikleri gibi sendikanın grev fonlarında da yardım alır. Özellikle uzun süren grevler, sendikaların fonlarının azalmasına yol açar. Bu nedenle, uzun süreli grevden çıkmış bir sendikanın pazarlık gücü zayıflar.

"Hicks’in modelinde, ücret pazarlığında, işverenin taviz verme eğilimi ile grevin beklenen süresi arasında .......... orantılı; sendikanın direnme eğilimi ile grevin süresi arasında ........ yönlü bir ilişki vardır. Böylece grev süreleri ........ bir değişken olarak modele katılmıştır."

Yukarıdaki boşlukları dolduracak uygun ifadeler nelerdir?

Hicks’in modelinde, ücret pazarlığında, işverenin taviz verme eğilimi ile grevin beklenen süresi arasında doğru orantılı; sendikanın direnme eğilimi ile grevin süresi arasında ters yönlü bir ilişki vardır. Böylece grev süreleri içsel bir değişken olarak modele katılmıştır.

Sendikasız işyerlerini güçlendiren ve son dönem emek süreci düzenlemeleri olarak karşımıza çıkan yönetim biçimleri hangileridir?

Sendikasız işyerlerini güçlendiren “Japon Tarzı Yönetim”, “Yalın Yönetim”, son dönem emek süreci düzenlemeleri olarak karşımıza çıkmaktadır.

Sendika üyesi olmanın faydaları nelerdir? Açıklayınız.

Sendika üyesi olmanın faydaları şunlardır:
i) Bireyin pazarlık gücünün artması: çalışan her zaman işveren karşısında bireysel olarak güçsüzdür, işverene bağımlıdır ve çalışma hayatında eşitsiz bir güç dağılımı vardır. Sendikalar, grev, iş yavaşlatma ve işgücü arzını sınırlandıran çeşitli uygulamalarla işverenlere taleplerini kabul ettirebilir.
ii) Daha adil ücret yapısının sağlanması: Sendikalar eşit işe, eşit ücret prensibine dayanarak, işkolu düzeyinde ücret farklılıklarını azaltıcı yönde toplu pazarlık sürecine müdahale ederler.
iii) Çalışma hayatında güvence: Çalışma saatleri, fazla mesai, ücretli izin, terfi, tazminat vb. hakların toplu sözleşmelerle güvence altına alınması bireyin çalışma hayatında daha fazla güvence kazanmasına neden olur.

Sendikaların ekonomik etkileri ile ilgili iki temel yaklaşım hangileridir? Bu yaklaşımların temel özellikleri nelerdir?

Sendikaların ekonomik etkileri ile ilgili iki temel yaklaşımdan söz edilebilir: Birincisi, sendikaları tekel gücüne sahip, iktisadi etkinlik açısından “zararlı” iktisadi aktörler olarak ele alan Neo klasik- liberal- yaklaşım (Pencavel, Rees, Hicks); diğeri ise Freeman ve Medoff tarafından geliştirilen ve sendikaların tekel gücünden çok, farklı çıkarlara sahip işçilerin kolektif örgütü olduğunu söyleyen -sosyal demokrat-Kolektif Ses, Kurumsal Tepki (FM) yaklaşımıdır.

Chamberlaine tarafından geliştirilen Pazarlık Gücü Teorisi'ne göre işverenin pazarlık gücünün formülü nedir?

Chamberlaine tarafından geliştirilen Pazarlık Gücü Teorisi'ne göre işverenin pazarlık gücünün formülü şu şekilde yazılmaktadır:

Sendikanın İşverenle Anlaşmazlığa Düşme Maliyeti/Sendikanın İşverenle Anlaşma Maliyeti

Sendikal gücün değerlendirilmesinde sayısal ifadelerden çok daha önemli olan, sendikal hareketin işgücünü harekete geçirebilme kapasitesi olduğunu savunan iktisadi görüş hangisidir?

Yapısalcı, Marksist analizlere göre, sendikal gücün değerlendirilmesinde sayısal ifadelerden çok daha önemli olan, sendikal hareketin işgücünü harekete geçirebilme kapasitesidir.

Sendika üyeliği talebi ya da sendika hizmetleri talebi hangi faktörlere bağlı bir fonksiyon olarak ele alınır?

Sendika üyeliği talebi ya da sendika hizmetleri talebi aşağıdaki faktörlere bağlı bir fonksiyon olarak ele alınır:
1. Sendika hizmetleri fiyatı: Sendika üye aidatı ve bireylerin sendikal faaliyet için harcamayı planladıkları zamanın değeridir.
2. Sendika üyeliğinin net faydası: Sendika üyesi olmanın fayda ve maliyetleri arasındaki farktır.

3. İşçilerin gelirleri: Sendikal hizmetler talep fonksiyonunda yer alan üçüncü değişken işçilerin gelirleridir. 
4. İşçilerin tercihleri: İşçilerin sendikalara karşı duydukları olumlu ya da olumsuz düşünceler, sendika üyeliği talebini etkilemektedir.

Tipik bir sözleşme hangi unsurları içermektedir?

Toplu pazarlık, işveren ve çalışanların temsilcileri arasındaki pazarlık süreci olarak adlandırılabilir. Bu pazarlık sürecinin amacı, istihdam ilişkilerini belirleyecek bir toplu sözleşme imzalamaktır. Genel olarak, tipik bir sözleşme; ücretler, çalışma saatleri, iş yükü, kariyer vb. çalışma koşullarına ilişkin unsurları içerir; aynı zamanda işçi ve işverenlerin karşılıklı taraf olarak hak ve yükümlülüklerini belirler.

Freeman ve Medoff tarafından geliştirilen ve sendikaların tekel gücünden çok, farklı çıkarlara sahip işçilerin kolektif örgütü olduğunu söyleyen sendikaların ekonomik etkileri ile ilgili yaklaşım hangisidir?

Freeman ve Medoff tarafından geliştirilen ve sendikaların tekel gücünden çok, farklı çıkarlara sahip işçilerin kolektif örgütü olduğunu söyleyen -sosyal demokrat-Kolektif Ses, Kurumsal Tepki (FM) yaklaşımıdır.

Küreselleşmenin emek piyasaları üzerindeki etkileri nelerdir? Kısaca açıklayınız.

Emek piyasalarının esnekleşmesi, işgücü göçünün artması, enformelleşme; yani sosyal güvencesiz, düşük ücretli, geçici istihdam biçimlerinin yaygınlaşması, işin niteliğinin ve çalışma koşullarının standart-dışına doğru değişmesi ve sendikal etkinliğin zayıflaması şeklinde ifade edilen eğilimler; küreselleşmenin emek piyasaları üzerindeki en genel etkileri olarak özetlenebilir.

"Genel olarak toplu sözleşmelerin etkinliğinin zayıflaması sendika üyeliğindeki düşmeden daha azdır. Sadece ................, ..............., ..........ve ............’de hem toplu sözleşmeden yararlanacak kişilerin sayısında hem de sendikalaşma oranında büyük oranda düşüş gerçekleşmiştir."

Yukarıdaki cümlede bırakılan boşluklara hangi ülkeler yazılabilir?

Genel olarak toplu sözleşmelerin etkinliğinin zayıflaması sendika üyeliğindeki düşmeden daha azdır. Sadece Yeni Zelanda, ABD, Avustralya ve İngiltere’de hem toplu sözleşmeden yararlanacak kişilerin sayısında hem de sendikalaşma oranında büyük oranda düşüş gerçekleşmiştir.

Walton-McKersie tarafından geliştirilen “işçi işveren ilişkilerinde davranışsal teori" adlı teorinin öngördüğü toplu pazarlık aşamaları nelerdir?

Toplu pazarlık sürecinde davranışsal teorilerin ilki Walton-McKersie tarafından geliştirilmiştir. Bu model “işçi işveren ilişkilerinde davranışsal teori” adı ile yayımlanmıştır. Bu analiz, toplu pazarlığı tek bir süreç olarak değil, birbirleri ile
bütünleşen farklı süreçler olarak ele almıştır. Bu süreçler şunlardır;
i. Ödül dağıtıcı pazarlık,
ii. Bütünleştirici pazarlık,
iii. Davranışsal yapılanma,
iv. Örgüt içi pazarlık

Yoğunlaşan küresel rekabetin işgücü piyasaları üzerindeki etkisi nasıl ve hangi yollarla olmaktadır?

Yoğunlaşan küresel rekabetin işgücü piyasaları üzerindeki etkisi iki şekilde kendini göstermektedir: İlki ücretlerin düşmesi ve artan ücret eşitsizlikleri (kadın işi/erkek işi, tam zamanlı/geçici, mavi yakalı/beyaz yakalı, formel/enformel işler arasında); ikinci olarak işsizliğin artması ve çalışma koşullarının farklılaşmasıdır.

Gelişmiş ülkelerde kapitalizmin ve sendikal hareketin "Altın Çağı" olarak adlandırılan dönem hangisidir?

Gelişmiş ülkelerde II. Dünya Savaşı sonrası dönemden başlayıp 1970’lerin ortasındaki küresel krize kadar devam eden dönem, yüksek sendikalaşma eğilimi ve yoğunluk oranları ile sadece kapitalizmin değil, sendikal hareketin de Altın Çağı olarak adlandırılır.

Sendika hizmet arzını belirleyen faktörler nelerdir? Kısaca açıklayınız.

Sendika hizmeti arzını belirleyen faktörler ise şunlardır:
1. Sendikal hizmetlerin fiyatı ile doğru orantılıdır.
2. Sendikal hizmetlerin maliyeti ile ters orantılı olarak değişir. Sendikal hizmetlerin maliyeti, örgütlenme maliyetleri ve hizmet maliyetleri olarak ayrıştırılır. Sendika hizmet ve örgütlenme maliyetleri firmanın ölçeğine, piyasa yapısına ve ekonomik dalgalanmalara bağlı olarak değişmektedir.

Walton-McKersie tarafından geliştirilen ve toplu pazarlığı tek bir süreç olarak değil, birbirleri ile bütünleşen farklı süreçler olarak ele alan teori nedir?

Toplu pazarlık sürecinde davranışsal teorilerin ilki Walton-McKersie tarafından geliştirilmiştir. Bu model “işçi işveren ilişkilerinde davranışsal teori” adı ile yayımlanmıştır. Bu analiz, toplu pazarlığı tek bir süreç olarak değil, birbirleri ile
bütünleşen farklı süreçler olarak ele almıştır.