Çalışma İlişkileri Tarihi Dersi 3. Ünite Sorularla Öğrenelim

Bir ülkedeki çalışma ilişkileri, ne gibi süreçler tarafından çevrelenir ve etkilenir?

Çalışma ilişkileri, her toplumda ve her dönemde o ülkenin siyasi ve iktisadi yapısı ile bunlara ilişkin süreçler tarafından çevrelenir.

“Dayanışmacılık” olarak nitelenen sosyolojik anlayış üzerinde yükselen halkçılık ideolojisinin temelinde yatan anlayış nedir?

“Dayanışmacılık” olarak nitelenen sosyolojik anlayış üzerinde yükselen halkçılık ideolojisi temelinde, toplumsal sınıfların varlığı ile bunlar arasındaki sınıfsal çıkar farklılıkları ve mücadeleleri reddediliyor, toplumun farklı meslek gruplarının
oluşturduğu organik bir bütün olduğu savunuluyordu.

İzmir İktisadi Kongresi hangi amaçla toplanmıştır?

1923 yılında ulusal ekonominin kuruluşunu hızlandırma ve Cumhuriyetin sosyo-ekonomik temelini sağlayacak olan ekonomik faktörleri geliştirmek amacıyla toplanmıştır.

1927 yılında çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu ile hedeflenen neydi? 

1927 yılında çıkarılan Teşvik-i Sanayi Kanunu ile özel kesimin teşviki amçlanmıştır. 

Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı hangi tarihte hazırlanmıştır?

1934 yılından itibaren yürürlüğe konulacak olan Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı hazırlandı.

Devletçi sanayileşmenin önündeki temel iki eksiklik neydi? 

Devletçi sanayileşmenin önündeki temel sınırlamalardan biri sermaye yetersizliği, diğeri de sanayi kuruluşlarının ihtiyaç duyduğu nitelikli ve sürekli işgücünün
eksikliğiydi.

Türkiye 2. Dünya Savaşı’na girmemiş de olsa, seferberlik nedeniyle erkek işgücünün önemli bir bölümü silâh altına alınmış, işgücünde meydana gelen bu azalma nasıl kapatılmaya çalışılmıştır?

Türkiye 2. Dünya Savaşı’na girmemiş de olsa, seferberlik nedeniyle erkek işgücünün önemli bir bölümü silâh altına alınmış, işgücünde meydana gelen azalma çocuk ve kadınlarla kapatılmaya çalışılmıştır.

Kamu kesiminde çalışan işçi ve memurların sayısındaki ciddi artışlar hangi gelişmenin sonucu olarak ortaya çıkmıştır?

Kamu kesiminde çalışan işçi ve memurların sayısındaki ciddi artışlar Türkiye’de kamu hizmetlerinin ve yatırımlarının gelişmesi sonucu ortaya çıkmıştır. 

1936 tarihli İK da, toplu iş ilişkilerine yer vermekle birlikte, bireysel iş ilişkileri ağırlıklıdır. Bunun nedeni nedir?

Bunun nedeni, endüstri ilişkilerinin tarafları olan işçi ve işverenlerin belirli bir
nicel varlık kazanamamış olmaları ve bu iki kesim arasında toplu düzeydeki ilişkilerin sınırlılığıyla bağlantılıdır.

Dört maddeden oluşan 114 sayılı Zonguldak ve Ereğli Havza-i Fahmiyesinde Mevcut Kömür Tozlarının Amele Menafi-i Umumiyesine Olarak Füruhtuna Dair Kanun'un çıkarılmasında hangi kaygılar etken olmuştur?

Yasanın çıkarılışında “sosyal”, “iktisadi” ve “dini-milli” kaygıların rol oynadığını söyleyebiliriz.

1921 tarihli ve 151 sayılı Ereğli Havza-i Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Kanunu ile hangi alanlarda yeni düzenlemere gidilmiştir? 

Bu yasayla, dönemine göre ileri sayılabilecek sosyal politika önlemleri getirilmiştir ve bunların en önemlilerinden biri de madenlerde zorunlu çalıştırmaya
son verilmiş olmasıdır. Bunun dışında çalışma süreleri, çalışma yaşı, ücretlerin belirlenmesi gibi temel konulara ilişkin olarak koruyucu düzenlemeler de yer almaktadır.

Bazı sosyal politikacılar hangi yasanın Türkiye’nin ilk İş Yasası olduğunu savunmaktadırlar?

1921 tarihli ve 151 sayılı Ereğli Havza-i Fahmiyesi Maden Amelesinin Hukukuna Müteallik Yasaının Türkiye’nin ilk İş Yasası olduğunu savunmaktadırlar.

1924 tarihli ve 394 sayılı yasaya göre haftanın hangi günü tatil olması kararlaştırılmıştır? 

1924 tarihli ve 394 sayılı yasaya göre hafta tatilinin cuma günü olması kararlaştırılmıştır.

İstiklâl Mahkemelerinin kurulması , muhalif gazetelerin ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkasının kapatılması hangi kanunun yürürlüğe girmesi ile gerçekleşmiştir. 

Toplam 4 yıl boyunca yürürlükte kalan 4 Mart 1925 tarihli ve 578 sayılı Takrir-i Sükûn Kanunu, hükümete olağanüstü yetkiler vermekteydi ve yasanın kabulünden sonra İstiklâl Mahkemeleri kurulmuş, muhalif gazeteler ve Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası bu kanuna dayanarak kapatılmıştı.

"Umumi mukavele" hangi ülkenin borçlar kanunundan yararlanılarak hazırlanmıştır? 

İsviçre Borçlar Kanunu’ndan yararlanılarak hazırlanmıştır.  İsviçre yasasındaki toplu sözleşme kurumu, Borçlar Kanunu’nda umumi mukavele adı altında yer bulmuştur.

Borçlar Kanunu’nun umumi mukaveleye ilişkin düzenlemelerinin ölü olarak doğmuş olması ve yasanın işçilere sağladığı sınırlı olanakların uygulamaya aktarılamamasının en önemli sebebi nedir?

Bunun en önemli nedenlerinden biri, “...varlığı hissedilebilecek bir sendika hareketinin doğuşuna elverecek bir işçi sınıfı birikiminin belirmemiş olmasıdır” .

Tüm ücretliler için de bazı koruyucu önlemler getirmekle birlikte, daha çok kadın ve çocuk işçilere yönelik hükümler içermekte olan kanun hangisidir?

Umumi Hıfzısıhha Kanunu, tüm ücretliler için de bazı koruyucu önlemler getirmekle birlikte, daha çok kadın ve çocuk işçilere yönelik hükümler içermekteydi.

Bazı sanat ve hizmetlerin Türk vatandaşı olmayanlar tarafından yapılmasını yasaklayan kanun hangisidir?

Türkiye’de Türk Vatandaşlarına Tahsis Edilen Sanat ve Hizmetler Hakkında Kanun (1932).

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu (1935) ile hafta tatili kaç saat olarak kabul edilmiştir?

Bu yasayla, hafta tatili 35 saat olarak kabul edilmiştir. Bu kanunla hafta tatilinin, belirli sınırlamalarla cumartesi günü saat 13’ten itibaren uygulanması öngörülmekteydi. 

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu (1935) ile daha önce cuma günleri uygulanmakta olan tatil haftanın hangi gününe kaydırılmıştır?

Ulusal Bayram ve Genel Tatiller Kanunu (1935) ile daha önce cuma günleri uygulanmakta olan tatil pazar gününe kaydırılmıştır