Çalışma İlişkileri Dersi 6. Ünite Sorularla Öğrenelim

Sendikalar ne tarz örgütlerdir?

Sendikalar işçilerin veya işverenlerin çalışma yaşamında hak ve çıkarlarını savunmak, geliştirmek ve güçlendirmek için kurulan ve faaliyet gösteren örgütlerdirler.

Sendikalar en az kaç kişi tarafından kurulabilmektedir?

Sendikalar işçilerin veya işverenlerin çalışma ilişkilerinde, ortak ekonomik ve sosyal hak ve çıkarlarını korumak ve geliştirmek için en az yedi işçi veya işverenin bir araya gelerek işkolunda faaliyette bulunmak üzere oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlardır.

Pozitif ve negatif sendika özgürlüğü kavramları neyi ifade etmektedir?

Pozitif sendika özgürlüğü, kişilerin serbestçe sendika kurma, kurulmuş sendikalara üye olma, dilediği sendikayı seçebilme, sendika içi faaliyetlere katılabilme özgürlüğünü ifade etmektedir. Negatif sendika özgürlüğü ise kişilerin sendikalara girmeme, sendikasız kalabilme, sendikadan çıkabilme özgürlüğünü ifade etmektedir.

İşçi sendikası kurucusu olabilmek için hangi koşulların yerine getirilmesi zorunludur?

İşçi sendikası kurucusu olabilmek için aşağıdaki koşulların yerine getirilmesi zorunludur:
• İşçi niteliğine sahip olmak,
• Medeni hakları kullanma ehliyetsahibi olmak,
• Belirli suçlardan hüküm giymemiş olmak,
• Sendikanın kurulacağı işkolunda filen çalışıyor olmak.

Bir sendikanın kuruluşu için yapılması gereken ilk işlem nedir?

Bir sendikanın kuruluşu için yapılması gereken ilk işlem, sendikanın iç örgütünü
ve çalışmasını düzenleyen sendika tüzüğünün hazırlanmasıdır.

Sendikal üst örgütler nelerdir?

Sendikal üst örgütler; Konfederasyon, Federasyon ve Birlik'tir. 

Türkiye’nin tek işveren Konfederasyonu hangisidir ve kaç yılında kurulmuştur?

Türkiye’nin tek işveren Konfederasyonu olan TİSK (Türkiye İşveren Sendikaları Konfederasyonu) ise 1962 yılında kurulmuş olup, halen 22 üyesi bulunmaktadır.

Konfederasyon ne tarz kuruluşlara verilen addır?

Değişik işkollarında en az beş sendikanın bir araya gelerek oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kuruluşlara konfederasyon denir.

Bir işçi sendikasına üye olmak isteyen kişinin hangi koşulları yerine getirmesi gerekir?

Bir işçi sendikasına üye olmak isteyen kişinin iki koşulu yerine getirmesi gerekir: Kanun anlamında işçi sayılmak ve 15 yaşını doldurmak.

Sendika üyelerinin üyelikten çekilebilmeleri için ne yapmaları gerekmektedir?

Her üye, e-Devlet kapısı üzerinden çekilme bildiriminde bulunmak suretiyle
üyelikten çekilebilir. Çekilme kararı, sendikaya bildirim tarihinden itibaren bir ay
sonra geçerlilik kazanmaktadır.

Sendika üyeliliği hangi hallerde son bulmaktadır?

Buna göre aşağıdaki hallerde sendika üyeliği son bulmaktadır:
• İşçinin işkolunun değişmesi,
• Üyelikten çıkarılma,
• Üyelikten çekilme,
• İşçinin Sosyal Güvenlik Kurumu’ndan yaşlılık veya malullük aylığı ya da toptan ödeme alarak işten ayrılması,
• Gerçek kişinin ölümü veya gaipliğine karar verilmesi
• Tüzel kişilerin feshi veya infisahı.

Bir sendikaya üye olan işçi sayılarının belirlenmesinde ne esas alınmaktadır?

Bir sendikaya üye olan işçi sayılarının belirlenmesinde, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın her yıl Ocak ve Temmuz aylarında olmak üzere yayımlamak ile yükümlü olduğu istatistikler esas alınmaktadır.

Bir sendika veya konfederasyondaki genel kurulun görevleri nelerdir?

Genel kurulun en önemli görevleri arasında, organların seçimi; tüzük değişikliği;
yönetim ile denetleme kurulun aklanması ve bütçenin kabulü; yönetim, denetleme ve disiplin kurulu üyelerine verilecek olan ücret, tazminat, ödenek ve yolluk ile sosyal hakların belirlenmesi; üst kuruluşlara üye olma ve çekilme ve şube açma kapatma gibi görevler yer almaktadır.

Sendikaların, şubelerin ve üst kuruluşların, yani konfederasyonların zorunlu organları nelerdir?

Sendikaların, şubelerin ve üst kuruluşların, yani konfederasyonların zorunlu organları, genel kurul, yönetim kurulu, denetleme kurulu ve disiplin kuruludur. Bu zorunlu organların mutlaka kurulup faaliyet göstermeleri gerekmektedir.

Bir sendika veya konfederasyondaki denetleme kurulunun görevleri nelerdir?

Denetleme kurulu, yönetim kurulunun, genel kurul kararlarına uygun bir biçimde faaliyet gösterip göstermediğini denetler ve tüzükte belirlenmiş olan hükümler
doğrultusunda gerekli denetimleri yapar.

Bir sendika veya konfederasyondaki disiplin kurulunun görevleri nelerdir?

Disiplin kurulu, kuruluşun tüzüğüne amaç ve ilkelerine aykırı faaliyet gösterdiği iddia edilen üyeler hakkında araştırma yapar, üyelikten çıkarmak dışında disiplin
cezası verir, sonucu genel kurul ve ilgililere bildirir.

Sendikalar oluşturulan hangi kurul ve komisyonlarla üyelerini çıkarlarını korumak ve geliştirmek için temsil ederler?

Bu kurulların başında, toplu pazarlık sürecinin belirli aşamalarında görev yapan Yüksek Hakem Kurulu, asgari ücretin belirlendiği Asgari Ücret Tespit Komisyonu, sosyal güvenlik alanında politikaların belirlendiği Sosyal Güvenlik Kurumu Genel Kurulu ve özellikle istihdam boyutunda değerlendirmelerin yapıldığı Türkiye İş Kurumu Genel Kurulu yer almaktadır.

İşçi ve işveren sendikaları ve üst kuruluşlarının ticaretle uğraşmaları yasaklanmasına (md 26/8) karşın hangi koşulla sanayi ve ticaret kuruluşlarına yatırımda bulunabilmelerine izin verilmiştir?

İşçi ve işveren sendikaları ve üst kuruluşlarının ticaretle uğraşmaları yasaklanmıştır (md 26/8). Buna karşın genel kurul kararıyla, nakit mevcudunun yüzde kırkından fazla olmamak kaydıyla sanayi ve ticaret kuruluşlarına yatırımda bulunabilirler. 

İşçiler işveren kuruluşlarına, işverenler ise işçi kuruluşlarına üye olabilirler mi?

İşçi ve işveren kuruluşları farklı tarafların çıkarlarını gözetmekte olduklarından dolayı, işçiler işveren kuruluşlarına, işverenler ise işçi kuruluşlarına üye olamaz.

Sendikalar çalışma hayatında sahip oldukları haklar, iş sağlığı ve güvenliği konularında işçileri nasıl bilgilendirmektedirler?

Sendikalar düzenledikleri eğitim programları kapsamındaki seminerler ve konferanslar aracılığıyla işçileri çalışma hayatında sahip oldukları haklar ve iş sağlığı ve güvenliği konularında bilgilendirmekte, vasıf düzeylerini korumakta ve geliştirmektedir.