aofsoru.com

Açık Kaynak Kodlu CBS Yazılım Uygulaması Dersi 2. Ünite Sorularla Öğrenelim

Veri Üretim Altyapısının Tasarlanması Sayısallaştırma Fonksiyonları

1. Soru

Eşyükselti eğrilerinin bulunduğu harita türüne ne denir?

Cevap

Eşyükselti eğrilerinin bulunduğu harita türüne “topoğrafik harita” denir.


2. Soru

QGIS yazılımında raster veri paftasında bir jeoloji formasyon vektör verisi oluştururken veri katmanı tipi ne olacaktır?

Cevap

Jeoloji formasyon katmanı yapısı itibariyle bir poligon veri katmanı türü olacaktır.


3. Soru

Koordinatlandırılmış raster veriler üzerinden sayısallaştırma işlemi ile vektör veriler üretilmesinden önce yapılması gerekir?

Cevap

Vektör verilerin üretilmesinden önce, sayısallaştırılacak nesnelerin özelliklerini taşıyacak vektör veri katmanı oluşturulmalıdır. Vektör veri katmanları oluştururken katmanın geometrik tipi ve katmanın veritabanına girilecek öznitelik bilgi alanlarının tanımlanması yapılacaktır.


4. Soru

Eşyükselti eğrisi nedir?

Cevap

Münhani veya izohips olarak da bilinir, bir haritada aynı yükseklikteki noktaları birleştiren eğridir. Eşyükselti eğrilerinin amacı, üç boyutlu harita üzerinde temsil edebilmektir. Haritayı okuyan bu eğrilere bakarak yeryüzündeki tepeleri, vadileri, ovaları, sırtları vs. gözünde canlandırabilir. Eşyükselti eğrilerinin okunması haritadaki diğer işaretlere kıyasla zordur ve eğitim gerektirir.


5. Soru

CBS'de veritabanı kavramını açıklayınız.

Cevap

Veritabanı: Veri tabanları birbirleriyle ilişkili bilgilerin depolandığı alanlardır. Bilgi artışıyla birlikte bilgisayarda bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. Veri tabanları; büyük miktardaki bilgileri depolamada geleneksel yöntem olan ‘’dosya-işlem sistemine’’ alternatif olarak geliştirilmiştir.Telefonlarımızdaki kişi rehberi günlük hayatımızda çok basit bir şekilde kullandığımız veri tabanı örneği olarak kabul edilebilir. Bunların dışında İnternet sitelerindeki üyelik sistemleri, akademik dergilerin ve üniversitelerin tez yönetim sistemleri de veri tabanı kullanımına örnektir.Veri tabanları sayesinde bilgilere ulaşır ve onları düzenleyebiliriz. Veritabanları genellikle bireysel olarak satın alınamayacak kadar yüksek meblağlara sahip olmasına karşın; ücretsiz kullanıma açılan akademik veri tabanları da bulunmaktadır. Akademik veri tabanları aracılığıyla bazen bibliyografik bilgi bazen de tam metinlere erişmek mümkündür. Veri tabanları, veri tabanı yönetim sistemleri aracılığıyla oluşturulur ve yönetilir. Bu sistemlere; Microsoft Access, MySQL, IBM DB2, Informix, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle, Interbase ve Sysbase örnek olarak verilebilir.


6. Soru

Mekansal veritabanını tanımlayınız.

Cevap

Mekansal veritabanı verileri depolamak ve bir geometrik uzayda tanımlanmış nesneleri temsil için sorgu verileri ile en uygun hale getirilmiş bir veritabanıdır. En gelişmiş mekansal veritabanları, noktalar, çizgiler ve çokgenler gibi basit geometrik nesnelerin temsiline izin verir. Bazı mekansal veritabanları, 3D nesneler, topolojik kapatıcılık, doğrusal ağlar ve üçgenlenmiş düzensiz ağ gibi daha karmaşık yapıları işlemektedir.


7. Soru

QGIS yazılımında tarih kavramı ne amaçla kullanılır?

Cevap

Tarih: Tarih alanlarının tanımlanması amacıyla kullanılır. Ancak alan türü tarih olduğunda tarihsel sorgulamalar yapılabilir.


8. Soru

CBS içerisinde öznitelik (attribute) olarak tanımlanan ifade nedir?

Cevap

CBS içinde genellikler tabloda depolanan ve detaya bir yegane tanımlayıcı ile bağlı olan, coğrafik detay hakkında saklanan ya da depolanmak istenen bilgilerin tümü. Örneğin: bir yol detayı için öznitelik bilgileri; cinsi, genişliği, şerit sayısı, yapım yılı vb. gibidir. Raster verisetlerinde, raster hücrelere ait her bir unik değer ile ilişkili bilgilerin tümü. Detayların harita üzerinde nasıl gösterileceği, nasıl etiketleneceği gibi özellikleri belirleyen kartografik bilgilerin tümü.


9. Soru

QGIS yazılımında raster veri paftasında bir fay hattı vektör verisi oluştururken veri katmanı tipi ne olacaktır?

Cevap

Fay hattı katmanı yapısı itibariyle bir çizgi veri katmanı türü olacaktır.


10. Soru

Sayısallaştırma öncesi ayarlardan sonra sayısallaştırma işlemine başlamak için neler yapılır?

Cevap

Sayısallaştrma öncesi gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra tool bar’da yer alan Düzenlemeyi aç/kapa butonuna basılarak jeoloji_formasyon.shp katmanı üzerinde sayısallaştırma ve düzenleme işlemlerinin yapılmasına imkan verecek fonksiyonlar aktif hale getirilir. Obje ekle butonuna basılarak sayısallaştırma işlemine başlanır.


11. Soru

QGIS yazılımında raster veri paftasında imar yapısı vektör verisi oluştururken veri katmanı tipi ne olacaktır?

Cevap

İmar yapısı veri katmanı yapısı itibariyle bir poligon veri katmanı türü olacaktır.


12. Soru

Veritabanlarına örnek olarak neler verilebilir?

Cevap

Telefonlarımızdaki kişi rehberi günlük hayatımızda çok basit bir şekilde kullandığımız veri tabanı örneği olarak kabul edilebilir. Bunların dışında internet sitelerindeki üyelik sistemleri, akademik dergilerin ve üniversitelerin tez yönetim sistemleri de veri tabanı kullanımına örnektir.


13. Soru

Veritabanı nedir ve hangi sistemlere alternatif olarak geliştirilmiştir?

Cevap

Veri tabanları birbirleriyle ilişkili bilgilerin depolandığı alanlardır. Bilgi artışıyla birlikte bilgisayarda bilgi depolama ve bilgiye erişim konularında yeni yöntemlere ihtiyaç duyulmuştur. Veri tabanları; büyük miktardaki bilgileri depolama geleneksel yöntem olan “dosya-işlem sistemine” alternatif olarak geliştirilmiştir.


14. Soru

CBS'de mekansal veritabanı kavramı nedir? Açıklayınız.

Cevap

Mekansal Veritabanı: Mekânsal veritabanıverileri depolamak ve bir geometrik uzayda tanımlanmış nesneleri temsil için sorgu verileri ile en uygun hâle getirilmiş bir veritabanıdır. En gelişmiş mekânsal veritabanları, noktalar, çizgiler ve çokgenler gibi basit
geometrik nesnelerin temsiline izin verir. Bazı mekânsal veritabanları, 3D nesneler, topolojik kapatıcılık, doğrusal ağlar ve üçgenlenmiş düzensiz ağ gibi daha karmaşık yapıları işlemektedir.


15. Soru

Veri tabanı yönetim sistemlerine örnek olarak hangi sistemler söylenebilir?

Cevap

Veri tabanı yönetim sistemlerine; Microsoft Access, MySQL, IBM DB2, Informix, Microsoft SQL Server, PostgreSQL, Oracle, Interbase ve Sysbase örnek olarak verilebilir.


16. Soru

Eşyükselti eğrilerinin özelliklerinden bazılarını tanımlayınız.

Cevap

Eşyükselti eğrilerinin bazı özellikleri; asla çatallanmazlar. Kesişmezler (istisna: 90 derece eğimli bir uçurum). İki eşyükselti eğrisi arasındaki yükseklik sabittir. Eşyükselti eğrilerinin sık olması eğimin fazla olduğunu, seyrek olması eğimin az olduğunu gösterir. Eşyükselti eğrileri arasındaki yükselti farkına “eşyükselti aralığı” denir. Eşyükselti eğrilerinin arasındaki yükseklik farkı, haritanın lejantında belirtilir. Harita okumayı kolaylaştırmak için bazı haritalarda belirli sayıda eşyükselti eğrisinden biri (örneğin beşte biri) koyu çizilir. Bu koyu eğriye “fihrist eşyükselti” denir.


17. Soru

Vektör verileri sistemde hangi formatlarda gösterebiliriz?

Cevap

Vektör veri sistemde, nokta (point), çizgi (line) ve alan (polygon) tipinde gösterilebilir.


18. Soru

Sayısallaştırma nedir ve ne için kullanılır?

Cevap

Verilerin kağıt ya da harita ortamından bilgisayar ortamına dönüştürülmesi işlemi sayısallaştırma (digitizing) olarak bilinir. Sayısallaştırma işlemi CBS’ne veri üretmek için kullanılır.


19. Soru

CBS içerisinde bulunan alan türleri nelerdir?

Cevap

Alan türleri; metin veri, tamsayı, ondalık sayı ve tarihtir.


20. Soru

CBS içerisindeki metin veri, tamsayı, ondalık sayı ve tarih alan türlerini tanımlayınız?

Cevap

Metin veri; alfabetik ya da alfasayısal verileri tanımlar. Bu tür metin alanları 255 karakterlik veri içerebilir. Tamsayı; sayısal alanların tanımlanması amacıyla kullanılır. Bu tür alanlar üzerinde matematiksel işlemler yapılabilir. Ondalık sayı; ondalıklı sayısal alanların tanımlanması amacıyla kullanılır. Ondalık kısmının kaç basamaklı olması gerektiğini yazılım bize sorar. Tarih; tarih alanlarının tanımlanması amacıyla kullanılır. Ancak alan türü tarih olduğunda tarihsel sorgulamalar yapılabilir.


21. Soru

QGIS yazılımında hatalı sayısallaştırma fark edildiğinde hata nasıl giderilir?

Cevap

Düğüm noktaları çizilerek hatalı olan yerin etrafındaki düğüm noktaları arası silinerek hata giderilir.


22. Soru

CBS içerisinde alan (field) olarak tanımlanan ifade nedir?

Cevap

Tek bir özellik için değerleri depolayan bir tablodaki sütun. Veritabanı kayıtlarındaki ya da verinin girilebileceği grafik kullanıcı arayüzündeki yer. Yüzeyin eş anlamlısı. Öznitelik, kolon.


23. Soru

Topografik harita nedir?

Cevap

Eş yükselti eğrilerinin bulunduğu harita türüne “topografik harita” denir.

 


24. Soru

CBS'de öznitelik kavramı nedir? Açıklayınız.

Cevap

Öznitelik: (attribute):

• CBS içinde genellikle tabloda depolanan ve detaya bir yegane tanımlayıcı ile bağlı olan, coğrafik detay hakkında saklanan ya da depolanmak istenen bilgilerin tümü. Örneğin: bir yol detayı için öznitelik bilgileri; cinsi, genişliği, şerit sayısı, yapım yılı v.b gibidir.

• Raster veri setlerinde, raster hücrelere ait her bir unik değer ile ilişkili bilgilerin tümü.

• Detayların harita üzerinde nasıl gösterileceği, nasıl etiketleneceği gibi özellikleri belirleyen kartografik bilgilerin tümüdür.


25. Soru

Eş yükselti eğrilerinin özellikleri nelerdir?

Cevap

Eş yükselti eğrilerinin bazı özellikleri:

• Asla çatallanmazlar.
• Kesişmezler (istisna:90derece eğimli bir uçurum).
• İki eş yükselti eğrisi arasındaki yükseklik sabittir.
• Eş yükselti eğrilerinin sık olması eğimin fazla olduğunu, seyrek olması eğimin az olduğunu gösterir.
• Eş yükselti eğrileri arasındaki yükselti farkına ‘eş yükselti aralığı’ denir.
• Eş yükselti eğrilerinin arasındaki yükseklik farkı, haritanın lejantında belirtilir. Harita okumayı kolaylaştırmak için bazı haritalarda belirli sayıda eş yükselti eğrisinden biri (örneğin beşte biri) koyu çizilir. Bu koyu eğriye “fihrist eş yükselti” denir.


26. Soru

Elektrik direklerinin gösterildiği bir raster veri paftasından vektör veri katmanı hangi adımlar ile oluşturulur?

Cevap

Yeni vektör katmanı sekmesine basılarak Yeni Vektör Katmanı penceresi açılır. Açılan pencereden katmanın geometri Tipi Nokta olarak seçilir. Koordinat referans sistemi ayarlanır. Öznitelik tablo alan adı direk_tipi girilir ve veri tipi Metin veri, genişlik ayarlanır. Daha sonra öznitelik listesine ekle sekmesine, ardından OK sekmesine basılır. Karşınıza çıkan katmanı farklı kaydet penceresinden vektör verinin bilgisayarınızda kayıt edileceği dizin seçilir. Katman adı girilerek Kaydet sekmesine basılır. Sayısallaştırma işleminde katmanlar bölümünden aktif hâle getirilir. 


27. Soru

CBS'de sayısallaştırma kavramı nedir?

Cevap

Kağıt üzerindeki bir haritanın grafik bilgilerinin koordinatlara dönüştürülerek sayısal bir ortama aktarılmasına sayısallaştırma denir.


28. Soru

Çizgisel gösterime uygun veriler neler olabilir?

Cevap

Çizgisel gösterime uygun veriler; nehirler, yollar, sınırlar, elektrik hatları olarak sayılabilir.


29. Soru

Vektör veri üretimi nasıl gerçekleştirilir?

Cevap

Vektör verilerin üretilmesinden önce, sayısallaştırılacak nesnenin özelliklerini taşıyacak vektör veri katmanı oluşturulacaktır. Vektör veri katmanları oluşturulurken katmanın geometrik tipi ve katmanın veritabanına girilecek öznitelik bilgi alanlarının tanımlanması yapılacaktır. Yapılan tanımlamalardan sonra raster verilerin sayısallaştırılması ve öznitelik bilgilerinin girilmesi işlemleri gerçekleştirilecektir.


30. Soru

QGIS yazılımında bir imar yapısı vektör veri katmanı hangi adımlarla gerçekleştirilir?

Cevap

Yeni vektör katmanı sekmesine basılarak Yeni Vektör Katmanı penceresi açılır. Açılan pencereden katmanın geometri Tipi Poligon olarak seçilir. Koordinat referans sistemi olarak ayarlanır. Öznitelik tablo alan adı Imar_Durum girilir ve veri tipi Metin veri, genişlik 50 karakter olarak ayarlanır. Daha sonra öznitelik listesine ekle sekmesine, ardından OK sekmesine basılır. Karşınıza çıkan katmanı farklı kaydet penceresinden vektör verinin bilgisayarınızda kayıt edileceği dizin seçilir. Katman adı imar girilerek Kaydet sekmesine basılır. Sayısallaştırma işleminde katmanlar bölümünden imar katmanı aktif hâle getirilir.


31. Soru

QGIS yazılımında ondalık sayı kavramı ne amaçla kullanılır?

Cevap

Ondalık Sayı: Ondalıklı sayısal alanların tanımlanması amacıyla kullanılır. Ondalık kısmının kaç basamaklı olması gerektiğini yazılım bize sorar.


32. Soru

QGIS yazılımında kullanılan Alan kavramını kısaca açıklayınız.

Cevap

Alan (Field):

• Tek bir özellik için değerleri depolayan bir tablodaki sütun.

• Veritabanı kayıtlarındaki ya da verinin girilebileceği grafik kullanıcı ara yüzündeki yer.

• Yüzeyin eş anlamlısı. Öznitelik, kolon.


33. Soru

QGIS yazılımında metin veri kavramı nedir?

Cevap

Metin Veri: Alfabetik ya da alfasayısal verileri tanımlar. Bu tür metin alanları 255 karakterlik veri içerebilir.


34. Soru

QGIS yazılımında tamsayı kavramı ne amaçla kullanılır?

Cevap

Tamsayı: Sayısal alanların tanımlanması amacıyla kullanılır. Bu tür alanlar üzerinde matematiksel işlemler yapılabilir.


35. Soru

QGIS yazılımında raster veri paftasında elektrik direkleri vektör verisi oluştururken veri katmanı tipi ne olacaktır?

Cevap

Elektrik direkleri katmanı yapısı itibariyle bir çizgi veri katmanı türü olacaktır.


36. Soru

QGIS yazılımında raster veri paftasında yol vektör verisi oluştururken veri katmanı tipi ne olacaktır?

Cevap

Yol veri katmanı yapısı itibariyle bir çizgi veri katmanı türü olacaktır.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email