Bankacılık Hizmet Ürünleri Dersi 8. Ünite Sorularla Öğrenelim

Kurumsal yönetim nedir?

Kurumsal yönetim, bankaların üst yönetimi tarafından, belirlenmiş hedefler, yasalar
ve yasalara dayanılarak çıkarılan düzenlemeler ile bankanın kendi ana sözleşmesi ve banka içi düzenlemeler doğrultusunda, bankacılık etik ilkelerine uygun olarak,
tüm çıkar grupları, pay sahipleri ile tasarruf sahiplerinin hak ve çıkarlarını koruyacak
biçimde yönetilmesi demektir. Önemi, birçok açıdan giderek artmaktadır.

Bankanın kurumsal yönetim ilkelerine uyumunu izlemek, bu konuda iyileştirme çalışmalarında bulunmak ve yönetim kuruluna öneriler sunmak üzere oluşturulan komiteye ne denir?

Bankanın kurumsal yönetim ilkelerine uyumunu izlemek, bu konuda iyileştirme çalışmalarında bulunmak ve yönetim kuruluna öneriler sunmak üzere bir “Kurumsal Yönetim Komitesi” oluşturulmalıdır.

BDDK’nın katkısıyla TBB tarafından yayınlanmış bulunan son Bankacılık Etik ilkelerinin temel amacı nedir?

BDDK’nın katkısıyla TBB tarafından yayınlanmış bulunan son Bankacılık Etik ilkelerinin temel amacı; “bankacılık mesleğine toplumda mevcut saygınlık ve güvenilirlik duygusunun sürekliliğinin sağlanması, meslek onuru olarak adlandırılan bu saygınlık ve güvenilirlik duygusunun geliştirilerek sürdürülmesi ve bankacılık sektöründe istikrar ve güvenin korunması” olarak belirtilmektedir.

Bankacılık genel etik ilkelerinden olan saydamlık ne anlama gelmektedir?

Saydamlık: Bankalar, müşterilerini, kendilerine sunulan ürün ve hizmetlere ilişkin hak ve yükümlülükler, yarar ve riskler gibi konularda açık, anlaşılır ve net biçimde bilgilendirirler.

Bankalararası ilişkilerde uygulanan etik ilkeler nelerdir?

Bilgi Alışverişi: Bankalar, kendi aralarında her konudaki bilgi alışverişini, mevzuat çerçevesinde, doğru ve sistematik olarak gerçekleştirirler.
Personel Hareketleri: Bankalar, personel istihdamı konusunda haksız rekabete yol açabilecek her türlü uygulamadan kaçınırlar. İş Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uyarınca personel istihdamında sözleşme ve hareket serbestisi bulunmakla birlikte, diğer bankaların hizmetlerinin kesintiye uğratmamasına özen gösterirler. Diğer bankalarca, eski çalışanları hakkında istenen bilgileri yanıtlarken objektif ve dürüst davranırlar.
Rekabet: Bankalar, rekabeti sektördeki tüm kuruluşların kendi başına kararlar almasını engellemeyen bir yarış olarak kabul ederler. Serbest piyasa ekonomisi içerisinde kendi çıkarlarının yanı sıra; sektör geneline olan güvenin sürekli olmasını da gözetir; haksız rekabet oluşturan beyan ve davranışlardan kaçınırlar. Diğer bankaların çalışanına çıkar sağlayamaz ve sağlamayı öneremezler.
İlan ve Reklamlar: Bankalar, duyuru, ilan ve reklamlarında dürüst ve gerçekçi davranır; diğerlerinin ürün ve hizmetlerini kötüleyemezler.

Banka çalışanlarının uyacakları meslek kuralları ve etik ilkeler nelerdir?

a. Yürürlükteki mevzuata uymak,
b. Müşterilerini, sunulan ürün ve hizmetlerin yararları ve riskler konusunda bilgilendirmek,
c. Aynı hizmeti alan müşterilere tarafsız ve adil hizmet sunmak,
d. Bankalara ve müşterilerine ait sırları, yasal yetkililerden başkasına açıklamamak,
e. Çalışma ve davranışlarıyla bankanın itibar yitirmesine neden olmamak,
f. Doğrudan ya da dolaylı olarak tacir ya da esnaf sayılmalarını gerektirecek faaliyetlerde bulunmamak,
g. Adalet, doğruluk, dürüstlük, güvenilirlik ve sosyal sorumluluk ilkelerine aykırı davranmamak,
h. Diğer çalışanlar ile düzeyli iletişim kurarak ortak amaçlar yönünde işbirliği sağlamak,
ı. Bankaya ait varlıkları ve kaynakları verimsiz ve amaç dışı kullanmamak,
j. Görev ve sıfatlarını kullanarak, gerek kendi iş ortamlarından gerekse müşterilerinin olanaklarından, kendilerine veya başkalarına kişisel çıkar sağlamamak,
k. Kendilerine yapılan çıkar sağlamaya yönelik teklifleri derhal reddedip yetkili makamlara ve amirlerine bildirmek,
l. Potansiyel müşterileri öncelikle kendi bankasına yönlendirmek,
m. Müşterilerle borç-alacak, kefalet ve müşterek hesap açtırmak gibi ilişkilere girmemek,
n. Mevcut ya da potansiyel müşterilerden teamül dışında hediye almamak,
o. Üstlendikleri görevlerle ilgili olarak hesap verebilme sorumluluğu içinde olmak,
p. Dernek, vakıf, kooperatif, vb. yerler dışında bankasının onayı olmadan hiç bir özel ve resmi kuruluşta görev almamak,
r. Medya ve sosyal medya ortamlarında, kendi bankaları ve diğer finansal kurumların saygınlığına zarar vermemek,
s. Yetki aşımı yapmak suretiyle bankasını bağlayıcı eylemlerde bulunmamak, aldatıcı ve gerçek dışı beyanat vermemek.

Bankalar, çalışanlarının yukarıda düzenlenen yükümlülüklerine uyumlu olarak çalışmalarını sağlayacak iç düzenlemeler yaparlar.

“Karapara” olarak adlandırılan suç gelirleri ne anlama gelmektedir?

Genellikle “Karapara” olarak adlandırılan suç gelirleri; “Yasa dışı yollardan elde edilen
yani suç niteliğindeki işlemlerden kaynaklanan gelirler ve mal varlığı” biçiminde tanımlanabilir.

Türk Hukukunda suç gelirlerinin aklanması suç olarak ilk kez hangi tarih ve yasa ile kabul edilmiştir?

Türk Hukukunda suç gelirlerinin aklanması suç olarak ilk kez 13.11.1996 tarih ve 4208 sayılı Karapara Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki yasa ile kabul edilmiştir.

“Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” hangi tarihte kabul edilmiştir?

Ayrıca, “Suç Gelirlerinin Aklanmasının ve Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Tedbirler Hakkında Yönetmelik” 09.01.2008 tarih ve 26751 sayılı Resmi Gazetede yayımlanmıştır.

“Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki Yasa”nın uygulanmasında yükümlü olan kurum, kuruluş ve kişiler kimlerdir?

5549 sayılı “Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkındaki Yasa”nın uygulanmasında yükümlü olanlar; başta bankalar olmak üzere, banka ya da kredi kartı düzenlemeye yetkili kuruluşlar, kambiyo mevzuatında belirtilen yetkili müesseseler, ikrazatçılar, finansman ve faktoring şirketleri, sermaye piyasası aracı kurumları, vadeli işlemler aracılık şirketleri ve portföy yönetim şirketleri, yatırım fonu yöneticileri, yatırım ortaklıkları, sigorta, reasürans ve emeklilik şirketleri ile sigorta ve reasürans brokerleri, finansal kiralama şirketleri, sermaye piyasası mevzuatı çerçevesinde takas ve saklama
hizmeti veren kuruluşlar, saklama hizmeti ile sınırlı olmak üzere İstanbul Altın Borsası Başkanlığı, Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğü ile kargo şirketleri, varlık yönetim şirketleri, kıymetli maden, taş ya da mücevher alım satımı yapanlar, vb.
çeşitli özel ve tüzel kişiler olarak sayılmıştır.

“Sürekli iş ilişkisi” kavramı nedir?

“Sürekli iş ilişkisi”, karapara aklama önlemleriyle yükümlü kişiler (bankalar) ile
müşteriler arasında hesap açılması, kredi ya da kredi kartı verilmesi, kasa kiralanması
ve benzeri finansal hizmetler nedeniyle kurulan, niteliği itibarıyla devamlılık unsuru
taşıyan iş ilişkisini ifade etmektedir.

Suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ile görevi hangi kurum yapar?

Mali Suçları Araştırma Kurumu (MASAK) suç gelirlerinin aklanmasının önlenmesi ile görevlidir. Kurumun düzenleme, denetleme, koordinasyon ve veri toplama-analiz fonksiyonlarının ifasında uzmanlaşması hedeflenmiştir. Kurum, Hazine ve Maliye Bakanlığına bağlı olarak yapılandırılmıştır.

Kara para aklama yöntemlerinden biri olan şirinler (Smurfing) yöntemi nedir?

Şirinler (Smurfing) yöntemi: Şirinler yöntemi büyük tutarlı yasadışı fonların, dikkat çekmemek ve resmi raporlama eşiklerinden kaçınmak amacıyla çok sayıda kişi adına açılmış hesaplara bölünerek yatırılması. Zira bazı ülkelerde belirli tutarların üzerindeki nakit işlemlerin bildirilmesi zorunluluğu bulunuyor. Örneğin bu limit ABD için 10 bin dolar. Türkiye’de ise bankalar, ithalat, ihracat, görünmeyen işlemler ve sermaye hareketleri dışında, yurtdışına yapılan 50 bin dolar ve üzerindeki transferlere ilişkin bilgileri Merkez Bankasına bildiriyor.

“Finansal Tüketici” deyimi kimler için kullanılır?

“Finansal Tüketici” deyimi bankacılık hizmet ürünlerinden, kişisel gereksinimleri nedeniyle, yararlanan bireysel müşteriler için kullanılmaktadır.

7.11.2013 tarih ve 6502 sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun” un amacı nedir?

7.11.2013 tarih ve 6502 sayılı “Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanun” ile belirlenmiş bulunmaktadır. Bu yasa genel olarak tüm tüketiciler için hazırlanmış olup amacı; “kamu yararına uygun olarak tüketicinin sağlık ve güvenliği ile ekonomik çıkarlarını koruyucu, zararlarını tazmin edici, çevresel tehlikelerden korunmasını sağlayıcı, tüketiciyi aydınlatıcı ve bilinçlendirici önlemleri almak, tüketicilerin kendilerini koruyucu girişimlerini özendirmek ve bu konulardaki politikaların oluşturulmasında gönüllü örgütlenmeleri teşvik etmeye ilişkin hususları düzenlemek”, olarak açıklanmaktadır.

Tüketici kredisi sözleşmesi nedir?

Tüketici kredisi sözleşmesi; “kredi verenin tüketiciye faiz ya da benzeri bir çıkar karşılığında ödemenin ertelenmesi, ödünç ya da benzeri bir finansman yöntemiyle kredi
verdiği ya da kredi vermeyi taahhüt ettiği sözleşme”yi ifade etmektedir.

Tüketici hakem heyetlerinin amaç ve görevleri nelerdir?

Tüketici işlemleri ile tüketiciye yönelik uygulamalardan doğabilecek uyuşmazlıklara çözüm bulmak amacıyla il merkezlerinde ve yeterlilik koşulları yönetmelikle belirlenen ilçe merkezlerinde en az bir tüketici hakem heyeti oluşturulmuştur. Bu tüketici hakem heyetlerinin başkanlığı illerde ticaret il müdürü, ilçelerde ise kaymakam veya bunların
görevlendireceği bir memur tarafından yürütülmektedir. Tüketici örgütlerinin kendi aralarından seçecekleri bir üyenin de beş kişiden oluşan bu heyette yer alması zorunludur.

“Müşteri Şikâyetleri Hakem Heyeti” hangi konularda faaliyet göstermektedir?

Türkiye Bankalar Birliği nezdinde bir “Müşteri Şikâyetleri Hakem Heyeti” oluşturulmuştur. Birlik üyesi bankalar ile bireysel müşterileri arasındaki ihtilafların değerlendirilmesi ve çözümüne kavuşturulmasını temin etmek için oluşturulan bu
heyet dört tür şikâyeti kabul etmek üzere dört grup olarak faaliyet göstermektedir:
1. Banka Kartları ve Kredi Kartları Müşteri Şikâyetleri Hakem Heyeti
2. Tüketici Kredileri Müşteri Şikâyetleri Hakem Heyeti
3. Sigortacılık İşlemleri Müşteri Şikâyetleri Hakem Heyeti
4. Diğer Bankacılık Ürün ve Hizmetleri Müşteri Şikâyetleri Hakem Heyeti

Bankacılık hizmet sözleşmelerinin biçimsel yapısına ilişkin zorunlulukları nelerdir?

Sözleşmelerin Biçimsel Yapısına İlişkin Zorunlulukları
a. Yapılan sözleşme hükümleri yasaların emredici hükümlerine aykırı olamaz.
b. Sözleşmelerin yazılı olarak yapılması zorunludur.
c. Tüketici kredisi sözleşmeleri ve kredi kartı sözleşmelerinin, “Tüketicinin Korunması
Hakkındaki Kanunun” en az on iki punto ve koyu siyah harflerle yazılı olarak düzenlenmesi gerekmektedir.
d. Bireysel müşteriler ile yapılan kredi sözleşmelerinin bir örneğinin müşteriye verilmesi
gerekmektedir.

Bankacılık sırlarının açıklanması hangi niteliklerde ve hangi biçimlerde olabilir?

Bu bilgilerin saklanması, gizli tutulması yasal ve etik açılardan gerekmektedir. Ancak bankacılık sırlarının açıklanması da farklı niteliklerde, başlıca üç biçimde olabilmektedir:
a. Çıkar sağlamak amacıyla açıklamak,
b. Medya yoluyla açıklamak,
c. Herhangi bir amaç gözetmeden sadece açıklamak

“Kişisel Veri” kavramı nedir?

Kimliği belirli ya da belirlenebilir gerçek kişiye ilişkin her türlü bilgi, “Kişisel Veri” sayılmaktadır.

Kredi Referans Sistemi nedir?

Kredi Referans Sistemi, KKB üyesi olan kurumlar arasında, bireysel kredi ürünlerinden yararlanan müşterilere ait detaylı bilgilerin, elektronik ortamda paylaşımına olanak sağlayan bir “bilgi paylaşım sistemidir”.

Müşteri İtirazları Değerlendirme Sistemi' nin amacı nedir?

KKB bünyesinde oluşturulmuş bir başka sistem de; Müşteri İtirazları Değerlendirme Sistemi (MİDES)’dir. Bu sistem, bireysel kredi müşterilerinin Kredi Referans Sistemi (KRS) kapsamında paylaşılan bilgilerine itiraz etmelerine ve itirazların değerlendirilerek eğer varsa yanlışlıkların düzeltilmesine yönelik faaliyetler için oluşturulmuştur. Ayrıca bu sistem ile üye bankaların da, sunulan bilgilerinin “anlaşılır” olmaması durumunda “ek bilgi” talebine olanak sağlanmaktadır.

IBAN nedir?

IBAN (International Bank Account Number) olarak bilinen bu numara; ISO 13616 No.lu
standarda göre oluşturulmuş, Uluslararası Banka Hesap Numarası’dır.

“Uluslararası Banka Hesap Numaraları”, hangi esaslar doğrultusunda oluşturulmaktadır?

Bankaların para transferi yapılacak her bir müşteri hesabı için üretmek ve hesap sahiplerine bildirmekle yükümlü oldukları “Uluslararası Banka Hesap Numaraları”, şu esaslar doğrultusunda oluşturulmaktadır:
a. Türkiye’nin ülke kodu ISO 3166 No.lu standarda göre “TR”dir.
b. Oluşturulan IBAN içinde “İ,Ç,Ğ,Ö,Ş,Ü” harfleri ve küçük harf kullanılmamaktadır.
c. Banka kodları Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından belirlenir ve duyurulur.
ç. Hesap numarası için standart bir format yoktur. Hesap numarası için ayrılan 16 hanenin sağa dayalı olarak yazılması ve varsa sol tarafındaki boşlukların sıfır ile doldurulması zorunludur.
d. Rezerv alan bölümü, tüm hesap numaraları için sıfır olarak doldurulur.