aofsoru.com

Beslenmenin Temel İlkeleri Dersi 5. Ünite Sorularla Öğrenelim

Besinlerin Enerji Değerleri

1. Soru

Anabolizma ne demektir?

Cevap

Anabolizma basit moleküllerden proteinler, yağlar, karbonhidratlar ve nükleik asitler gibi makromoleküllerin sentezlendiği metabolizma fazıdır.


2. Soru

Katabolizma ne demektir?

Cevap

Katabolizma karbonhidrat, yağ ve proteinlerin basit moleküllere yıkımı ile serbest enerjinin elde edildiği metabolizma fazıdır.


3. Soru

Makro besin öğeleri nelerdir?

Cevap

Makro besin ögeleri, vücut için yüksek miktarda ihtiyaç duyulan ve temel enerji kaynağı olarak kullanılan besin ögeleridir. Besinlerin içeriğinde karbonhidrat, protein, yağlar gibi makro besin ögeleri bulunur.


4. Soru

Mikro besin ögeleri nelerdir?

Cevap

Mikro besin ögeleri, vücut için az miktarda ihtiyaç duyulan ve enerji içermeyen ancak birçok yaşamsal faaliyette anahtar rol oynayan besin ögeleridir.


5. Soru

Metabolize edilebilir enerji değeri ne demektir?

Cevap

Besinlerin verdikleri enerji miktarları hesaplanırken; sindirim, emilim, dışkı ve idrardan kaynaklanan kayıplar dikkate alınarak, kalorimetrede bulunan enerji değerlerinde düzeltmeler yapılır. Bulunan bu değerler, besin ögelerinin vücutta verdikleri gerçek enerji miktarıdır ve buna besin ögelerinin “metabolize edilebilir enerji değeri” denir.


6. Soru

Enerji yoğunluğu ne demektir?

Cevap

Enerji yoğunluğu besinle alınan enerjinin besinin ağırlığına oranıdır. Meyve ve sebzeler ağırlıklarına göre oldukça az enerji verirler. Dolayısıyla enerji yoğunlukları düşüktür. Günlük toplam tüketimde su ve posa enerji yoğunluğunu dengelemek açısından önemlidir. Enerji yoğunluğunu artıran en önemli besin ögesi yağlardır.


7. Soru

Bazal metabolizma hızı ne demektir?

Cevap

Tam istirahat halinde organların çalışması için harcanan enerji miktarına bazal metabolizma hızı (BMR) denir. BMR yerine dinlenme metabolik hız deyimi de kullanılmaktadır. Bazal metabolizma hızı kişiler arasında farklılık gösterir.


8. Soru

BMR' nin ölçümü nasıl belirlenir?

Cevap

BMR’ nin belirlenmesi için kişi 12 saat açlıktan sonra tam istirahat halinde iken 10 dakika sürede tükettiği oksijen miktarı ölçülür, oksijen miktarı günlük tüketim miktarına çevrilir ve oksijenin enerji eşdeğeri olan 4.825 ile çarpılarak harcanan enerji hesaplanır. Bulunan değer aynı yaş, cinsiyet ve vücut yüzeyindeki ideal kişi değeri ile karşılaştırılır ve yüzde olarak ideallikten sapması belirlenir. Bu değerin ideal rakamlardan %±10-15 oranında sapması normal kabul edilir.


9. Soru

Toplam Enerji Gereksiniminin Hesaplanması nasıl yapılır?

Cevap

Vücudun günlük enerji gereksinimi bazal metabolizma hızı (BMR), fiziksel aktivite (PA) ve besinlerin termik etkisinin (TEF) toplamıdır. BMR, toplam metabolizma hızının %60’ına eşittir. Geriye kalan enerjinin %10-15’lik kısmı almış olduğumuz gıdaların emilimi sırasında harcanır. Kalan %15-30’luk kısmı ise gün içindeki fiziksel faaliyetler için harcanır. Gün içinde fiziksel aktivite ne kadar fazla ise metabolizma hız oranı da o kadar artar.


10. Soru

Erişkinler yaşlandıkça enerji gereksinimleri ne olur?

Cevap

Erişkinler yaşlandıkça enerji gereksinimleri azalır. Bunun başlıca sebebi yaşlılıkla birlikte fiziksel aktivitenin azalmasıdır.  Enerji gereksinimi iklim yönünden ele alındığında ise çok sıcak veya çok soğuk iklimlerde ev dışı fiziksel faaliyetlerin kısıtlanması nedeni ile enerji gereksinimlerinin azaldığı görülür. 


11. Soru

Enerji ihtiyacının arttığı durum ne zamandır?

Cevap

Enerji ihtiyacının arttığı bir durum da çocukluk dönemidir. İlk yaşta bebekler beden ağırlığının kg’ı başına yaklaşık 100 kcal, ikinci yaşta ise 105 kcal enerji harcar. Bu değer ortalama bir yetişkinin ihtiyacının 2,5 katıdır.


12. Soru

Gebelikte enerji gereksinimi durumu nedir?

Cevap

Gebelikte bebeğin gelişmesi ve annenin artan vücut ağırlığına bağlı olarak enerji gereksinimi gebelik boyunca giderek artar. Özellikle gebeliğin sonuna doğru bazal metabolizmada %20 gibi bir artış gözlenir.


13. Soru

Ergenlik döneminde enerji gereksinimi durumu nedir?

Cevap

Ergenlik döneminde boy ve vücut ağırlığındaki hızlı artış, enerji gereksinimini de beraberinde artırır.


14. Soru

Enerji dengesizliği sorunları nasıl belirlenir?

Cevap

Sağlıklı bir yaşam sürdürmek için enerji dengesinin sağlanması gerekmektedir. Kişilerin vücut ağırlıklarını dengede tutmaları için besinlerden aldıkları enerji ile harcadıkları enerji miktarının eşit olması gerekir. Beslenme düzeniyle alınan enerjinin vücudun toplam enerji ihtiyacından az olması zayıflığı, çok olması ise şişmanlığı ortaya çıkmaktadır.


15. Soru

Şişmanlık kavramı nasıl tanımlanır?

Cevap

Beslenme sonucu alınan enerjinin harcanan enerjiden fazla olması durumunda enerjinin fazlası vücutta yağ olarak depolanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) vücutta sağlığı bozacak şekilde anormal veya aşırı yağ birikmesini obezite yani şişmanlık olarak tanımlamıştır.


16. Soru

Yetişkin erkek ve kadınlarda yağ dokusu oranı nedir?

Cevap

Yetişkin erkeklerin vücut ağırlığının %15-18’i, kadınların ise %20-25’ini yağ dokusu oluşturmaktadır.


17. Soru

Amerika Birleşik Devletleri'nde obezite ne olarak görülmektedir?

Cevap

Gelişmekte olan ülkelerde artmış bir açlık sorunu devam etse de, obezite başta Amerika Birleşik Devletleri (ABD) olmak üzere birçok ülkede önlenebilir ölümlerin en önemli nedeni olan hastalık olarak kabul edilmektedir.


18. Soru

Obezite vücudun hangi sistemlerinde olumsuz etki yaratmaktadır?

Cevap

Endokrin sistem, kardiyovasküler sistem, solunum sistemi, gastrointestinal sistem gibi vücut sistemleri ve psikososyal durum üzerinde olumsuz etkiler yaratmasıyla obezite birçok sağlık sorununa neden olmaktadır


19. Soru

Beden kitle indeksi nasıl hesaplanır?

Cevap

Beden kitle indeksi (BKİ), vücut ağırlığının boy uzunluğunun karesine bölünmesi ile hesaplanır. WHO’nun belirlemiş olduğu yetişkinlerin beden kitle indeksine göre sınıflandırması Çizelge 5.9’da verilmektedir.

BKİ = Ağırlık (kg) / (Boy uzunluğu (m))2
Örneğin 98 kg ağırlığında ve 180 cm boyunda bir erkeğin;
BKİ = 98 / 1,80 2 = 30,25 olarak hesaplanır.


20. Soru

Zayıflık nasıl oluşmaktadır?

Cevap

Beslenme sonucu alınan enerjinin harcanan enerjiden az olması durumunda vücutta depolanmış yağların harcanması söz konusu olmaktadır. Vücut yeterli enerjiyi besinlerden alamadığı zaman hareketlerini yavaşlatmak suretiyle enerji dengesi sağlamaya çalışır. Ancak bu yavaşlamanın yetmediği durumlarda depolanmış olan enerjiyi kullanır. Uzun süreli yetersiz enerji ile beslenme sonucunda zayıflık oluşmaktadır.


21. Soru

Zayıflığın genel olarak sebepleri nelerdir?

Cevap

Zayıflığın sebebi kimi zaman yetersiz besin alınması, kimi zamanda alınan besinlerin vücut tarafından tam anlamıyla emilememesi olabilir. Uzun süreli hastalıklar, kronik ishal, bağırsak parazitleri gibi etmenler besinlerin emilimine engel olmaktadır. Zayıflama ile birlikte hastalıklara olan direnç de azalacağından diğer sağlık problemlerini de beraberinde getirir.


Yukarı Git

Sosyal Medya'da Paylaş

Facebook Twitter Google Pinterest Whatsapp Email