Arapça 1 Dersi 7. Ünite Özet

En az iki ismin yan yana gelerek oluşturduğu tamlamaya isim tamlaması denir. Arapçada tamlamanın ögelerinden tamlanana muzâf (مُضاف), tamlayana muzâfun ileyh ( مُضاف إليه ) adı verilir. Türkçedekinin tersine Arapçada önce tamlanan, sonra tamlayan kullanılır. Türkçe bir isim tamlamasını Arapçaya çevirirken sözcüklerin altına Arapçalarını yazmak yeterlidir.

Örneğin,

Tamlamanın Ögeleri

1- Muzâf

Arapça tamlamanın ilk ögesidir. Yani tamlanandır. Hiçbir zaman başında harf-i ta‘rîf (belirlilik takısı, ال) bulunmaz. Buna mukabil sonu da hiçbir zaman tenvinlenmez, tek hareke ile harekelenir. Cümle içindeki yerine göre son harekesi değişir. Özne durumunda damme, nesne durumunda fetha, başında harfi cer veya zarf bulunduğunda kesra ile harekelenir.

1- Muzâfun İleyh

Arapçada isim tamlamasının ikinci ögesidir. Yani tamlayandır. Daima mecrûrdur.

Örneğin,

قَلَم الوَلَدِ Öğrencinin kalemi

قلم : Muzâf (tamlanan) (Cümle içindeki durumuna göre merfû, mansûb veya mecrûr olabilir).

الولدِ : Muzâfun ileyh (tamlayan), mecrûr

Tamlamanın Türleri

Arapça tamlamalar belirtili, belirtisiz ve zincirleme isim tamlaması olmak üzere üçe ayrılır. Tamlamanın belirtili veya belirtisiz oluşu muzâfun ileyh’in yani tamlayanın belirli veya belirsiz oluşuna bağlıdır. Bu öge belirliyse tamlama belirtili isim tamlaması, belirsizse tamlama belirtisiz isim tamlaması olur. Buna göre tamlamanın anlamı da değişir.

Örneğin,

بابُ الحَديقَةِ Bahçenin kapısı (Belirtili isim tamlaması)

بابُ حَديقَةٍ Bahçe kapısı, herhangi bir bahçenin kapısı (Belirtisiz isim tamlaması)

Arapçada ikiden fazla ismin bir araya gelmesiyle oluşan tamlamaya zincirleme isim tamlaması denir. Bu tür tamlamalarda belirlilik takısı en sonda yer alan isme eklenir, diğer isimler bir önceki ismin muzâfun ileyhi olarak kesra ile harekelenirler.

Örneğin,

مِفْتاحُ بابِ البيتِ -Belirtili Evin kapısının anahtarı

غُرْفَةُ عَميدِ كُلّيّةِ الجامِعَةِ -Belirtili Üniversitenin fakültesinin dekanının odası

زُجاجُ بابِ سَيّارَةِ مُديرِ مَدْرَسَةٍ Bir okul müdürünün arabasının kapısının camı -Belirtisiz

Arapçada كُلّ sözcüğü ile belirtili veya belirtisiz isim tamlamaları oluşturulabilir. Tamlayanı belirsiz olduğunda كُلّ kelimesi “her” anlamındadır. Tamlayanı belirli ise كُلّ kelimesi “bütün” anlamına gelir.

Örneğin,

أَذْهَبُ إلى السّينَما كُلَّ يَوْمٍ. (Her gün sinemaya giderim.)

عَمِلْتُ كُلَّ اليَوْمِ. (Bütün gün çalıştım.)

→ Arapçada haftanın günleri de birer isim tamlaması yapısındadır. Haftanın günlerini inceleyiniz.