Kalem Mevzuatı Dersi 6. Ünite Özet

Giriş

Borçlarını zamanında ve rızaları ile yerine getirmeyen borçlulara karşı; alacaklıların, devlet kuvvetinin yardımı ile alacaklarına nasıl kavuşacağını düzenleyen hukuk dalına icra ve iflas hukuku (cebri icra hukuku veya takip hukuku) denir.

Cebri icra takibi sürecinde görevli olan ve icra takip işlemlerini yürütmekle görevli olan; devlet tarafından oluşturulan organlara cebri icra organları denir. İcra organları asıl icra organı ve yardımcı icra organı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır.

Asıl icra organları icra dairesi, icra mahkemesi, Yargıtay’ın icra ias işleriyle görevli hukuk daireleriyken, yardımcı icra organları genel mahkemeler, savcılar ve adalet müfettişleri ve kolluk kuvvetleridir.

İcra ve İflas Daireleri ile İcra Mahkemeleri

Cebri icra takibi sürecinde görevli olan ve icra takip işlemlerini yürütmekle görevli olan; devlet tarafından oluşturulan organlara cebri icra organları denir.

İcra Dairesi

İcra dairesi, icra işlerinde birinci derecede görevlidir. İcra takip talebi icra dairesine yapılır. Takip talebi üzerine borçluya ödeme emrini icra dairesi gönderir. İcra takibinin kesinleşmesinden sonra alacaklının talebi üzerine haciz işlemlerini icra dairesi yapar. Hacizli malların satılması ve paraların paylaştırılması işlemlerini de icra dairesi yapar. Satış sonucu elde edilen para alacaklıların alacağını karşılamaya yetmiyorsa sıra cetveli düzenlemek de icra dairesinin görevidir.

İcra Tutanağı ve Takip Talebi

İlâmların ve ilâm niteliğindeki belgelerin icrasına ilişkin işlemler, icra tutanağına tarih sırası ile düzenli olarak geçirilir. Bu tutanağın ilk sayfası takip talebini içerir. Bu sayfaya ilâmın veya belgenin tarih ve numarası; hangi mahkeme veya makamdan verildiği vb. bilgiler yazılır.

İbraz Edilecek Belgeler ve Bildirilmesi Gereken Hususlar

Takip talebine eklenecek belgeler ve bildirilecek hususlar aşağıda gösterilmiştir. Buna göre;

• Takip talebi, bir belgeye veya senede dayanmakta ise borçlu sayısından bir fazla örneği
• Takip talebi, taşınır rehninin paraya çevrilmesi yolu ile yapılmakta ise, alacaklı 20. maddede yazılı hususlar ve diğer bilgiler
• Kambiyo senetlerine dayalı takip talebinde kambiyo senedinin aslı ve borçlu adedi kadar, alacaklı tarafından onaylı örneği
• İpoteğin paraya çevrilmesi yolu ile yapılan takipte ipotek akit tablosunun tapu sicil müdürlüğünce verilmiş bir örneği ve diğer istenen örnekler
• İcra ve İflas Kanununun 272. maddesi gereğince tahliye istendiğinde, kira sözleşmesinin veya kiracının, kira süresinin bitiminden önce kiralananı tahliye edeceğine ilişkin yazılı taahhüdü varsa bu taahhütnamenin aslı veya kendisi tarafından onaylanmış iki örneği.

Tahsilât Makbuzu

Tahsilât makbuzu, kasa ve yol giderleri ve tazminatı kayıt değerine işlenecek paralar için düzenlenen makbuzdur.

Reddiyat Makbuzu

Reddiyat makbuzu, kasa ve yol giderleri ve tazminatı kayıt değerine işlenen paraların reddinde doldurulan bir makbuzdur.

İcra ve iflâs dairelerinden, başka bir icra ve iflâs dairesine Posta ve Telgraf Teşkilâtı aracılığı ile gönderilmesi gereken toplu para on ve daha fazla dosyayı ilgilendirdiği takdirde bu paraların toplamı için tek bir reddiyat makbuzu kesilebilir.

Tahsilât ve Reddiyat Makbuzlarının Dağıtımı

Adalet Bakanlığınca tahsilât ve reddiyat makbuzlarının ilgili yerin istek ve gereksinimlerine göre sevki sırasında, ilk ve son sayfalarındaki cilt ve sıra numaraları bordroya geçirilir. Makbuzlar bu bordro ile birlikte Cumhuriyet Başsavcılıklarına gönderilir. Cumhuriyet Başsavcılıkları, gelen makbuzların, cilt ve sıra numaralarının sevk bordrosuna uygunluğunun tespitinden sonra, sevk bordrosunun birinci örneğindeki ihtar-uyarı kısmını onaylayıp Bakanlığa iade eder.

Harç Tahsil Müzekkeresi

Harç tahsil müzekkeresi 492 sayılı Harçlar Kanununun 28 ve 130 uncu maddeleri uyarınca düzenlenecek bir müzekkeredir. Bu müzekkerenin tarih ve sayısı, esas deerinin, “düşünceler” sütununa işlenir ve müzekkerenin bir örneği dosyasında saklanır; bir örneği özel kartonuna konulur, diğer örneği de zimmet deerine kaydedilerek maliyeye verilir.

Tebliğ Mazbatalı Zarf

İcra ve iflâs dairelerince posta ile yapılacak tebliğlerde Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’in 35. maddesinde belirtilen esaslara uygun ve sözü edilen Yönetmelikte örneği gösterilen (Örnek: 3) tebliğ mazbatalı zarfın kullanılması zorunludur.

Telgrafla Tebliğ Zarfı

İcra ve iflâs dairelerince telgrafla yapılacak tebligatta Tebligat Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik’in 74. maddesinde belirtilen esaslara uygun ve sözü edilen Yönetmelikte örneği gösterilen telgrafla tebliğ zarfının kullanılması zorunludur.

Postaya Verilen Taahhütlü Maddelerle, Telgraflara İlişkin Tevdi Listesi

İcra ve iflâs dairelerinde postaya verilen taahhütlü maddeler ile telgraflar için Adalet dairelerinde kullanılmakta olan postaya verilen taahhütlü maddelere özgü zimmet defteri ve tevdi listesinin kullanılması zorunludur.

İcra Dairesi Görevlilerinin İş Görmekten Yasaklılığı

İcra ve iflas işlerine bakan memur ve müstahdemler

1. Kendisinin,
2. Karı veya kocasının, nişanlısının yahut kan ve sıhri usul ve füruunun veya üçüncü derece dâhil olmak üzere bu dereceye kadar olan kan ve sıhri civar hısımlarının,
3. Kanuni mümessili veya vekili yahut müstahdemi bulunduğu bir şahsın,

Menfaati olan işleri göremeyip derhal icra mahkemesine haber vermeye mecburdur. İcra mahkemesi müracaatı yerinde görürse o işi diğer bir memura, bulunmayan yerlerde kâtiplerinden birine verir.

İcra Dairesi Görevlilerinin Sözleşme Yapma Yasağı

Tetkik vazifesini gören hâkimler ve icra ve ias memur ve müstahdemleri, dairelerince takip edilmekte olan bir alacak veya satılmakta bulunan bir şey hakkında kiminle olursa olsun kendileri veya başkaları hesaplarına bir akit yapamazlar.

İcra Mahkemesi

Tek hâkimli olan icra mahkemesi, icra dairelerinin ve kanunda sayılan diğer organların işlemlerinin doğru ve kanuna uygun olup olmadığını denetlemek ve kanunla kendisine verilen diğer icra işlerini yapmakla görevli organdır.

İcra mahkemesinin görevine giren dava işler;

• İcra ve iflas organlarının işlemlerine karşı yapılan şikâyet başvurularını incelemek
• İtirazın kaldırılması taleplerine bakmak
• Hacizde istihkak davalarına bakmak
• İcra ve iflas Kanununda düzenlenen tüm suçlara bakmak
• Hakkında aciz belgesi bulunan müflisin yeni mal edinmediği itirazını incelemek
• Konkordato talebi ve mühleti hakkında karar vermek
• 89 ihbarnamesine göre gerçeğe aykırı hareket eden 3. kişinin tazminata mahkûm edilmesine karar vermek
• İlamlı icrada icranın geri bırakılmasına karar vermek
• İcra takibinin iptaline karar vermek
• İpotek kaydının terkinine karar vermek
• İhalenin feshi davasına bakmak
• Genel iflas yolunda ödeme emrine kaşı yapılan şikâyetleri incelemek
• İflasta mal masanın elindeyse açılacak istihkak davalarına bakmak
• 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsili Usulü Hakkında Kanununa göre vergi dairesince yapılan taşınmaz ihalesinin feshine yönelik şikâyetleri incelemek

Yargıtay’ın İcra - İflas İşleri ile Görevli Hukuk Daireleri

İcra mahkemesinin kararlarına karşı istinaf yoluna başvurulması mümkündür. İstinaf sisteminin yürürlüğe girmesi ile birlikte hangi kararların istinaf yoluna kapalı olduğu kanunda yazılıdır. Ancak kural olarak icra mahkemesinin kararlarında istinaf yolu açıktır.

Yardımcı İcra Organları

Bu organlar asıl olarak icra işlerini yürütmek üzere kurulmamıştır; ancak asıl işleri yanında kanun tarafından verilen icra işleriyle ilgili görevleri de yapmaktadırlar. Bu organlar:

• Genel mahkemeler
• Savcılar ve Adalet Müfettişleri
• Kolluk kuvvetleridir.

Genel Mahkemeler

İcra iflas hukukuyla ilgili bazı dava işler genel mahkemeler nezdinde görülmektedir. Ancak genel mahkemeler alacağın esasını ilgilendiren davalarda görev yaparlar.

İcra iflas hukukuyla ilgili genel mahkemelerin görevine giren dava işler şunlardır:

• İtirazın iptali davası
• Borçtan kurtulma davası
• Menfi tespit davası
• İstirdat davası
• Sıra cetveline itiraz davası
• İhtiyati haciz istemi
• İhtiyati haciz kararına itiraz, takibe başlanmadan önce ihtiyati haciz kararının kaldırılması istemi
• Tasarrufun iptali davası
• İflas davası
• İflasta 3. kişiye karşı açılan istihkak davası

Savcılar ve Adalet Müfettişleri

İcra daireleri cumhuriyet savcıları ve adalet müfettişleri tarafından en az yılda bir denetlenmektedir.

Kolluk Kuvvetleri

İcra takip işlemlerinin düzenli bir şekilde yürütülebilmesi için gerekli önlemleri almakla görevlidir.

İcra ve İflas Dairelerinde Tutulması Gereken Kayıtlar ve Kartonlar

Tutulması Gereken Kayıtlar

Her icra ve iflâs dairesinde aşağıda gösterilen deerlerin tutulması zorunludur:

Esas Kaydı

Elektronik veya fiziki ortamda gelen takip talepleri, ihtiyatî haciz ve tedbire yönelik isteklerin tutulduğu kayıttır. Bu kayıtta; sıra numarası, başvurma tarihi, alacaklının ve varsa kanuni temsilcisinin veya vekilinin adı, soyadı gibi bilgiler bulunur.

Talimat Kaydı

Başka yer icra ve iflâs dairelerinden gelen işlerle ilgili gönderilen talimat taleplerine ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır. Bu kayda; sıra numarası, talimat evrakının geldiği tarih ve gönderen icra dairesi, talimat evrakının tarih ve dosya esas sıra numarası gibi bilgiler bulunur.

Kasa Kaydı

Tahsilât ve reddiyat makbuzları karşılığında kasaya giren ve çıkan para miktarının günü gününe tutulan kayıttır.

Cezaevi Yapı Harcı Kaydı

İcra ve iflâs dairesi tarafından tahsil edilen cezaevi yapı harcının tutulduğu kayıttır.

Kıymetli Evrak ve Değerli Şeylerin Kaydı

İcra ve iflâs dairesince alınan yabancı para, kıymetli evrak ve altın, gümüş gibi değerli şeylerin işlendiği kayıttır.

Posta Mutemet Kaydı

İcra ve iflâs dairesi adına, posta ile veya kasa emanet hesabının bulunduğu banka haricindeki bankalara yapılan havale yolu ile gelen paraya ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

Muhabere Kaydı

İcra ve iflâs dairesinden yazılan veya icra ve iflâs dairesine gelen ve yukarıdaki maddelerde düzenlenen kayıtlara işlenmesi gerekenler dışında gelen ve giden evrak ile başka yer icra ve iflâs dairelerine gönderilmek üzere verilen dilekçelere ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

Zimmet Kaydı

İcra ve iflâs dairesinden çeşitli mercilere gönderilen evrakın işlendiği kayıttır.

Disiplin Soruşturması Kaydı

Disiplin soruşturması kaydı; icra ve iflâs daireleri görevlileri hakkında yürütülen disiplin soruşturması ile ilgili tutulan kayıttır.

Haciz Takip Kaydı

Haciz talebine istinaden haciz, teslim ve satış harcının yatırıldığı tarihlere göre işlendiği kayıttır.

Tutulması Gereken Kartonlar

Bu Yönetmelik hükümleri uyarınca icra ve iflâs dairelerinde aşağıda yazılı kartonlar bulundurulur:

• Faizlerin çekilip maliyeye yatırıldığına ilişkin makbuz kartonu,
• Zamanaşımına uğrayan paraların maliyeye teslim edildiğine ilişkin makbuz kartonu,
• Disiplin soruşturması sonucunda verilen kararlara ilişkin karton,
• Adalet müfettişlerince yapılan denetimlere ilişkin tavsiyeler kartonu,
• Cumhuriyet savcılığı teftiş kartonu,
• İhtiyaç duyulan diğer kartonlar.

Kullanılması Zorunlu Olan Basılı Kâğıtlar

İcra ve iflâs işleri için aşağıda gösterilen basılı kâğıtların kullanılması zorunludur. Bu basılı kâğıtlar kullanılmadıkça yapılacak işle uyumlu olarak kullanılmadığı sürece icra ve iflas dairelerinde işlem yapılamaz.

İcra Mahkemelerinde Tutulması Gereken Kayıtlar ve Kartonlar

İcra Mahkemelerinde Tutulması Gereken Kayıtlar

Esas Kaydı

İcra mahkemesine intikal eden her türlü dava, şikâyet, itirazın kaldırılması, konkordato ve bu nitelikteki diğer işlerin tutulduğu kayıttır. Bu kayıtta; sıra numarası, icra ve iflâs dairesi veya Cumhuriyet savcılığı esas numarası gibi bilgiler bulunur.

Değişik İşler ve Talimat Kaydı

Değişik işler ve talimat kaydı; İcra ve İflâs Kanununun 76. maddesi ve 21/7/1953 tarihli ve 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca hapsen tazyik kararı verilmesi istemine ilişkin taleplerle başka yer icra mahkemesinden gelen talimat evraklarının işlendiği kayıttır.

Muhabere Kaydı

İcra mahkemelerinde kullanılan diğer kayıtlara işlenmesi gerekmeyen ancak icra mahkemesince yazılan veya icra mahkemesine gelen evrakın işlendiği kayıttır.

Kanun Yoluna Başvuru Kaydı

Kanun yoluna başvurulması halinde, ilgilileri tarafından verilen lâyiha veya dilekçelerin işlendiği kayıttır.

Duruşma Günleri Kaydı

Dava, hakkında duruşma yapılan itiraz ve şikâyetlerin görüleceği gün ve saatin işlendiği kayıttır.

Zimmet Kaydı

İcra mahkemelerinden, mahkemelere, muhtelif daire ve mercilere gönderilecek evrakın işlendiği kayıttır.

Posta Mutemet Kaydı

İcra mahkemelerine havale yoluyla gelen paralara ilişkin bilgilerin tutulduğu kayıttır.

Disiplin Soruşturması Kaydı

Disiplin soruşturması kaydı; icra ve iflâs dairelerinde görev yapan personel hakkında, disiplin amiri tarafından yapılan soruşturmalarının işlendiği kayıttır.

Ceza İnfaz Kaydı

İcra mahkemelerinden Cumhuriyet savcılığına gönderilen mahkûmiyeti içeren kararların işlendiği kayıttır.

Diğer Kayıtlar

Kasa kaydı (kanun yoluna başvuru-sevk giderleri için avans olarak alınan paralar da bu kayda işlenir) ile kıymetli evrak ve değerli şeylere özgü kayıt tutulur.

İcra Dairelerinde Alınan Harçlar

İcra harçları şunlardır:

• Takip talebinde bulunan alacaklıdan alınan başvurma harcı
• İlâmsız icrada takip talebinde bulunan alacaklıdan alınan alacak miktarının binde beşi oranında peşin harç.
• Takibin başarı ile sonuçlanması durumunda alınan tahsil harcı
• İcra takibinin sonunda, alacaklıdan alınan cezaevleri harcı